کودکان از بهداشت دهان چیزی نمیدانند. حتی اگر مسواک به دست بگیرند تا به تقلید از پدر و مادرشان آن را به دهان ببرند، مسواک زدن برای آنها تنها یک بازی کودکانه است. میزان اگاهی والدین از روشهای پیشگیری و چگونگی انجام درمانهای دندانپزشکی مهمترین تاثیر را در کیفیت سلامت دهان کودکانشان دارد. پدر و مادر هستند که باید وظیفه رعایت بهداشت کودکانشان را بر عهده بگیرند و در موقع لزوم آنها را برای خدمات پیشگیرانه یا درمانهای دندانپزشکی به دندانپزشکی ببرند.
اما نکته اینجاست که کودکان و نوجوانان پیش از پا گذاشتن به محیط تازهای چون مطب دندانپزشکی که آکنده از صداها، بوها و ابزار ناشناخته و وهمناک است، باید آمادگی ذهنی پیدا کنند و برای پا گذاشتن به این محیط درمانی آماده شوند.
رعایت نکات زیر کمک میکند کودکان راحتتر و با آرامش بیشتری در جلسات درمان دندانپزشکی حاضر شود:
۱) برای اولین مراجعه به دندانپزشک، منتظر بروز درد و مشکلات دندان کودکتان نباشید. بهتر است از زمان رویش اولین دندانهای شیری، به صورت منظم هر شش ماه یکبار، کودک خود را برای معاینه نزد دندانپزشک ببرید.
این مراجعات کمک میکند هم خودتان اطلاعات و مشاورههای مناسب در مورد چگونگی حفظ حفظ سلامت دندانهای کودکتان را دریافت کنید و هم کودکتان با محیط مطب و کارکنان آن آشنا شده و قبل از ایجاد پوسیدگی، درد یا آبسه در دندانهایش، چند تجربه خوشایند از دندانپزشکی بدست آورد. در این صورت، کودک برای جلسات درمانی احتمالی در آینده همکاری بیشتری خواهد کرد.
۲) پاسخ سوالات و نگرانیهای کودک راجع به دندانپزشکی را به دندانپزشک واگذار کنید. اگر کودک شما قبل از مراجعه به دندانپزشکی سوالات و نگرانیهایش را با شما مطرح میکند، به وی دروغ نگویید و با دادن جوابهایی که خودتان هم از آنها اطمینان ندارید،
او را دچار تشویش دهنی بیشتر نکنید. بهتر است پاسخ دادن به سوالات او را به دندانپزشک موکول کنید. دندانپزشک کودکان بخوبی میداند چگونه با بهکاربردن کلماتی مناسب و در سطح درک کودک به این سوالات پاسخ دهد و نگرانیهای کودک را برطرف کند.
۳) هیچگاه کودک را به عنوان تنبیه و یا با تهدید به دندان پزشکی نیاورید.
۴) قبل از رفتن به دندانپزشکی به کودک قول جایزه یا هر چیز خوب دیگری ندهید. این نوع قولهای قبلی معمولاً باعث شکل گرفتن این ذهنیت در کودک میشود که قرار است او را جای بدی ببریم، چراکه کودک میداند برای رفتن به یک جای خوب مثل پارک جایزه داده نمیشود. اگر در نظر دارید به کودک جایزه دهید بهتر است این کار در صورت همکاری قابل قبول کودک جهت انجام درمان، بعد از کار و بدون اطلاع قبلی انجام شود.
۵) به هیچ عنوان در حضور کودک راجع به خاطرات و تجربیات بد خود از دندانپزشکی صحبت نکنید. برعکس بهتر است با دادن پیامهای مثبت راجع به دندانپزشکی، کودک را به لحاظ روانی آماده رفتن به نزد دندانپزشک کنید.
۶) بهتر است قبل از رفتن به دندانپزشکی کودک استراحت کرده باشد و خسته نباشد. خستگی و بیحوصلگی کودک، معمولا منجر به عدم همکاری کودک با دندانپزشک یا به خواب رفتن او روی صندلی دندانپزشکی میشود و انجام یک درمان خوب و باکیفیت توسط دندانپزشک را دشوار میکند.
۷) از بکاربردن کلماتی چون آمپول، سوزن، مته و خون که در کودک ترس و اضطراب ایجاد میکند، خودداری کنید.
۸) قبل از آشنا شدن کودک با محیط پراسترس دندانپزشکی، برای شروع درمان کودکتان عجله نکنید. برای ایجاد آمادگی ذهنی و روانی در کودک و اعتماد او به دندانپزشک، صرف وقت لازم است. به همین خاطر بهتر است بعد از معاینه اولیه، درمان کودک با کارهای سادهای چون برساژ و فلورایدتراپی (تمیز کردن دندانهای کودک با مسواک برقی و زدن ژل فلوراید بر روی دندانها) و فیشور سیلانت (شیارپوش) شروع شود و وقتی اعتماد کودک جلب شد و یاد گرفت در محیط دندانپزشکی چگونه باید رفتار کند، کارهای پیچیدهتری چون درمان پالپ (عصبکشی) و روکش دندانها انجام شود. شروع کار با یک درمان سخت و پراسترس مثل کشیدن دندان، معمولاً منجر به ایجاد ترس شدید کودک از دندانپزشکی میشود که ممکن است اثرات منفی آن تا بزرگسالی ادامه پیدا کند.
۹) نگران انجام تزریق بیحسی دندان کودکتان نباشد. حین تزریق با کودک صحبت نکنید و کاملاً طبیعی رفتار کنید. هرچند تزریق بیحسی، شایعترین عامل ترس کودک از دندانپزشکی است، دندانپزشک و کارکنان دندانپزشکی از روشهای کاهش ناراحتی و درد کودک حین تزریق آگاهی دارند و در این زمینه آموزش کافی دیدهاند. انجام برخی تکنیکها از جمله کاربرد ژلهای بیحس کننده مخاط قبل از ورود سوزن، تعریف کردن یک داستان خیالی حین تزریق و پرت کردن حواس کودک از این طریق، انجام تزریق در وضعیتی که سرنگ در دید کودک نیست و ایجاد برخی حرکات مالشی در ناحیه تزریق توسط دندانپزشک کمک میکند دندان کودک براحتی و حتی بدون اینکه خود او متوجه شود، بیحس شود. ________________________________________
چطور از پوسیدگی دندان پیشگری کنیم: به پلاک فرصت ندهید! دندانها را خمیردندان فلوراید مسواک بزنید و روزی یک بار نخ بکشید. اگر درمان فیشور سیلانت به محض درآمدن دندانهای دائمی انجام شود، کمک قابل توجهی به جلوگیری از پوسیدگی دندان خواهد کرد. سالمندان دچار مشکل خشکی دهان باید به طور مرتب تحت فلوراید درمانی قرار بگیرند و از دهانشویه حاوی فلوراید استفاده کنند.
لثهبهداشت دهان برای انجام نقش پیشگیرانه خود باید دقیق و کامل باشد. تمیز کردن نه تنها سطح دهان بلکه فضاهای بین دندانها و زیر خط لثه هم مهم می باشد.
از عوامل و نشانه های بیماری لثه آگاه باشید بیماری لثه از نظر شدت دسته بندی می شود و التهاب لثه (ژینجیویت) از نظر شدت معتدل ترین است. التهاب لثه به سادگی قابل درمان است و از بیماریهای لثه قابل برگشت است. اما اگر درمان نشود، التهاب لثه منجر به بیماری پریودانتیس می گردد. معمولترین علت التهاب لثه ،بهداشت دهانی بد وتجمع پلاک میکروبی است ،تجمع پلاک میکروبی در صورتی که به موقع توسط لوازم بهداشت دهان حذف نگردد منجر به ایجاد جرم در دندانها می گرددکه نیاز به حذف فیزیکی توسط دندانپزشک دارد .
عوامل متعددی وجود دارد که می تواند فرد را در معرض ابتلا به التهاب لثه قرار دهد. برخی از این عوامل به شرح زیر می باشند: • بهداشت نامناسب دهان • تغذیه بد • کشیدن سیگار • سالمندی • عوامل ژنتیکی • تغییرات هورمونی • برخی از داروها • استرس • عفونتهای ویروسی و قارچی • بیماریهایی نظیر دیابت • بیماریهایی که مصونیت فرد را کاهش می دهند • بارداری • درمانهای ارتودنسی
میزان بروز بیماری لثه بالا می باشدکه این موضوع اهمیت تشخیص علائم اولیه بیماری لثه را قبل از پیشرفت و تبدیل شدن به پریودنتیت و متعاقبا تخریب استخوان از دست دادن دندان می باشد خاطر نشان می کند. شما مسئول حفظ روزانه دندانها هستید و دندان پزشک شما وظیفه بررسی دقیق دندانها و لثه های شما را بر عهده دارد تا هر گونه تغییرات که باعث نگرانی شما شوند را شناسایی کند. اگرالتهاب لثه داشته باشید علائم هشدار اولیه ممکن است شناسایی نشوند. اما مراجعات منظم به دندان پزشک می تواند بهداشت دهان شما را تحت کنترل داشته باشد. التهاب لثه قابل برگشت است، به همین خاطر شناسایی اولیه همراه با درمان توسط دندان پزشک و مراقبت دهانی خوب در منزل مهم است مسواک کردن مرتب و به روش صحیح، همانگونه که باعث سلامت دندانها میشود، سلامت لثهها را نیز تأمین میکند. برخلاف تصور برخی از مردم که با شروع بیماری لثه و خونریزی از آن در هنگام مسواک کردن، استفاده از مسواک را ترک میکنند، باید گفت در این هنگام مسواک کردن را بایستی با دقت و توجه بیشتری انجام داد. حتی لازم است تعداد دفعات مسواک کردن را بیشتر کرد.معمولا در خیلی ار موارد مسواک کردن صحیح باعث بهبود بیماری لثه میشود همینطور استفاده از نخ دندان در سلامت لثهها بسیار مفید است، زیرا پلاک میکروبی در نواحی بین دندانی تجمع بیشتری دارد و برداشتن آنها توسط نخ دندان، به سالم ماندن لثهها کمک میکند. استفاده از دهان شویه آب نمک ( نصف قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب جوشیده سرد شده ) همراه با ماساژ لثهها نیز مؤثر میباشد، اگر بر روی دندانها جرم تشکیل شده باشد، لازم است حتماً دندانها جرم گیری شوند.
برخی از مردم جرم گیری را برای مینای دندان مضر میدانند، ولی برخلاف تصور آنها، جرم گیری نه تنها برای دندان ضرری ندارد، بلکه با برداشتن مواد زبر و پلاک میکروبی از سطح دندان، به سلامت لثهها نیز کمک میکند.چه از نظر کیفی و چه از نظر کمی تغذیه و عادتهای غذایی نیز تأثیر زیادی در سلامت لثهها دارد. مصرف میوههای حاوی ویتامین ث و یا فراوردههای دارویی آن با تجویز پزشک به حد مورد نیاز در پیشگیری بیماریهای لثه مؤثر است. مصرف میوههایی مثل سیب ، به و هویج که هنگام خوردن سبب ماساژ لثه و تمیز شدن سطوح بین دندانها میشود نیز کمک بسزایی در پیشگیری از بیماریهای لثه و حتی پوسیدگی دندانها میکند اغلب بیمارانی که از بوی بد دهان خود شکایت دارند، مبتلا به بیماری لثه هستند. این گروه بجای استفاده از خوشبو کنندههای دهان و آدامس و یا دهان شویه، لازم است برای رفع بوی دهان خود و یافتن علت آن به دندانپزشک مراجعه نمایند. چه بسا ممکن است چنین مشکلاتی با یک جرمگیری ساده رفع گردد و جلوی یک بیماری مزمن و خطرناک گرفته شود.
در میان کسانی که از بیماریهای لثه ای و خونریزی ناشی از آن رنج میبرند، گروهی بر این باورند که لثههایشان ضعیف بوده، لذا همواره در پی دارویی برای تقویت لثههایشان هستند در حالی که بهترین راه برای تقویت لثه ، داشتن یک برنامه بهداشت دهان منظم و صحیح است بهم ریختگیهای دندانی و به عبارتی نامنظم بودن و قرار گرفتن دندانها روی هم زمینه را برای ایجاد بیماریهای لثه بسیار مساعد میکند که در اینگونه بیماران باید پس از جرمگیری یا جراحی لثه توسط متخصص ارتودنسی اقدام به ردیف نمودن دندانها گردد تا عامل اصلی بیماری حذف شود، در غیر این صورت مطمئناً بیماری لثه مجدداً عود خواهد نمود. بنابراین اگر بیماری لثه مبوط به جرم دندانها و محدود به بافتهای لثه باشد می توان با انجام جرم گیری کامل بیماری لثه را درمان نمود ولی اگر بیماری لثه گسترش یابد و باعث صدمه استخوان نگه دارنده دندانها شود باید علاوه بر جرم گیری دندانها ،درمان های پیشرفته تر لثه مورد توجه قرار می گیرد.
علاِم التهاب لثه:
باقی ماندن مواد غذایی در میان دندانها قرمزی و التهاب لثه بوی بد دهان و خون ریزی ایجاد عفونت تحلیل استخواندرمان بیماریهای دهان و دندان: اگر مبتلا به نوعی از بیماریهای لثه باشید، باید به یک متخصص بیماریهای لثه (پریودنتیست) مراجعه کنید. بیماریهای لثه ممکن است باعث جدا شدن لثه از دندانها یا تحلیل رفتن لثه شود. این بیماریها باعث میشوند لابهلای فضاهای خالی پر از باکتریهای تولیدکنندهی بوی بد دهان شود و بعضی اوقات این باکتریها فقط توسط فرد متخصص از بین خواهند رفت. گاهی هم ممکن است دندانپزشک به شما توصیه کند یک دندان معیوب که عامل تجمع باکتریها و ایجاد بو شده را بکشید یا آن را ترمیم کنید.
برای کاهش یا جلوگیری از بوی بد دهان این موارد را رعایت کنید: شستشو دهان با آب بعد از هر وعدهی غذایی، شب قبل از خواب و صبح بلافاصله بعد از بیدار شدن با خمیردندان حاوی فلوراید دندانها را مسواک بزنید ( دو بار در روز)
حداقل یکبار در روز از نخ دندان استفاده کنید: نخ دندان باعث میشود ذرات غذا و پلاکهای به جا مانده لابهلای دندانها از بین بروند و بوی بد دهان کمتر شود.
زبانتان را هم مسواک بزنید: زبان شما محل تجمع باکتریهاست؛ بنابراین مسواک زدن زبان میتواند بوی بد دهان را کم کند. افرادی که اصطلاحا زبانشان بار دارد مثل سیگاریها یا کسانی که دچار بیماری خشکی دهان هستند، تجمع باکتریها در زبانشان شدیدتر است و باید ازمسواک های مخصوص زبان برای تمیز کردن زبانشان استفاده کنند. میتوانید از مسواکهایی هم استفاده کنید که قسمت مخصوص تمیز کردن زبان دارند.
دندان مصنوعی یا اجسام خارجی را که در دهان استفاده میکنید تمیز کنید: اگر از دندان مصنوعی یا پلاکهای اصلاح فک و دندان استفاده میکنید یا مجبور به استفاده از گاردهای مخصوص دندان هستید، حتما قبل از گذاشتن خوب تمیزشان کنید و بعد از غذا خوردن هم آنها را خوب بشویید.
جلوگیری از خشکی دهان: برای آنکه دهان به اندازهی کافی مرطوب باشد از سیگار کشیدن اجتناب کنید، به جای خوردن قهوه، نوشیدنیهای غیرالکلی و الکل که به خشک شدن دهان منجر میشوند، آب زیاد بنوشید. برای تحریک ترشح بزاق، آدامس بدون قند بجوید یا آبنباتهای رژیمی بمکید. اگر خشکی دهانتان مزمن یا شدید است به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید، آنها با دارو یا آمادهسازی بزاق مصنوعی به شما کمک خواهند کرد.
رژیم غذایی: همانطور که پیش از این هم گفته شد مواد غذایی مصرفی شما در ایجاد بوی دهان مؤثر هستند، پس اگر میخواهید دهانتان بوی بدی ندهد از خوردن سیر و پیاز اجتناب کنید. حواستان باشد خوردن زیاد خوراکیهای شیرین هم میتواند با بوی بد دهان مرتبط باشد.
مرتب مسواک خود را عوض کنید: وقتی مسواکتان تغییر حالت داد یا ساییده شد آن را دور بیندازید. تقریبا هر سه یا چهارماه یکبار مسواک جدیدی بگیرید که موهایی با زبری ملایم دارد.
آفت دهان چیست؟
آفت دهانی درواقع زخمی سطحی، کوچک و خوشخیم است که معمولا در بافت نرم داخل دهان یا لبها، زیر زبان و روی غشاء لثه ایجاد میشود. آفت دهان را زخم آفتی هم میگویند. اغلب اندازهی این نوع زخم از یک سانتیمتر تجاوز نمیکند.
آفت دهان معمولا زخمی گرد یا بیضی شکل، سفید یا زردرنگ است که دورتادور آن قرمز شده باشد. ممکن است مدت کوتاهی پیش از آنکه دچار آفت دهانی شوید، محیط دهانتان دچار سوزش یا خارش شود. از طرفی، باید بدانید که آفت دهانی برخلاف تاولهایی که در اثر تب شدید در دهان ایجاد میشود یا زخمهای با منشاء سرماخوردگی مثل تبخال، هرگز خارج از دهان ایجاد نشده و به هیچوجه مسری نیستند. با اینحال، این نوع زخم میتواند بسیار دردناک باشد یا بسوزد؛ بهویژه هنگام غذاخوردن یا صحبتکردن.
انواع آفت دهان و علائم آنها
. آفت دهانی کوچک
• شایعترین نوع آفت دهان است؛ • معمولا کوچک، بیضی شکل با لبههای قرمزرنگ است؛ • میتواند بسیار دردناک باشد؛ بهویژه در هنگام خوردن؛ • در عرض یک تا دو هفته بدون آنکه اثری از زخم آن برجای بماند، بهبود مییابد.
۲. آفت دهانی بزرگ
• به اندازهی آفت دهانی کوچک شایع نیست؛ • در این نوع آفت، معمولا زخمها مرز مشخصی دارند، اما اگر خیلی بزرگ باشند، میتوانند لبههای نامنظم و غیرعادی داشته باشند؛ • از زخمهای کوچک، عمیقتر و بزرگتر هستند؛ • میتوانند بسیار دردناک باشند؛ • درمان آن ممکن است تا شش هفته طول بکشد و جای زخمش ممکن است، باقی بماند. ۳. آفت دهانی شبه تبخال (هرپتیفرم Herpetiform ) • این نوع آفت دهان معمولا رایج نیست و بیشتر در افراد مسن رخ میدهد؛ • این نوع آفتها معمولا کوچک هستند، اما بهصورت خوشهای از ۱۰ تا ۱۰۰ زخم خیلی کوچک ظاهر میشوند. گاهیاوقات هم ممکن است این نوع آفت بهصورت یک زخم بزرگ با لبههای نامنظم بروز کند؛ • معمولا جای زخم این نوع آفت نمیماند و در عرض یک تا دو هفته بهبود مییابد. بهطور کلی سندرم آفت دهان ممکن است علائم رایجی مانند موارد زیر را نیز داشته باشد: • تب؛ • ناراحتیهای عمومی و ناخوشایند؛ • تورم غدد لنفاوی
دلایل بهوجودآمدن آفت دهان
علت دقیق بهوجودآمدن آفت دهان، هنوز بهدرستی شناخته نشده است، اما آنچه مشخص است این است که عوامل متعددی میتواند باعث بروز آفت دهان شود. گازگرفتن ناگهانی لب یا گونه از داخل، حساسیت غذایی (غذاهای تند، اسیدی یا حاوی گلوتن)، تمیزکردن بیشازحد معمول دندانها، آسیب هنگام درمانهای دهان و دندان، استفاده از خمیردندان یا دهانشویههای دارای لوریل سولفات سدیم، استرس، تغییرات هورمونی یا وجود باکتری موسوم به «هلیکوباکتر پیلوری» (همان باکتری که عامل زخمهای پپتیک است)، همهی اینها میتوانند باعث ایجاد آفت دهانی شوند. از طرفی اعتقاد بر این است که کمبود ویتامینهای گروه ب، روی، فولات (اسیدفولیک) و آهن میتوانند به ایجاد و پیشرفت آفت دهان کمک کند. • آفت دهان ممکن است زمانیکه شما دچار شرایط بدنی خاص یا بیماری هستید، بروز کند.
شرایطی مثل:
• ویروسهای تضعیف کنندهی سیستم ایمنی بدن مثل ویروس ایدز(HIV)؛ • بیماری «سلیاک»، بیماری خودایمنی که جنبهی ژنتیکی دارد و در این بیماری در اثر مصرف «گلوتن» رودهی کوچک دچار آسیب میشود. در دنیا از هر ۱۰۰ نفر یک نفر ممکن است به این مشکل دچار شود؛ • «کولیت زخمی» یا «کولیت اولسروز»، بیماری کرون یا دیگر مشکلات روده؛ • بیماری بهجت (Behcet’s disease) نوعی بیماری نادر، مزمن و التهابی با منشاء ناشناخته است که موجب التهاب در سراسر بدن از جمله محیط دهان میشود. روشهای طبیعی و خانگی درمان آفت دهان همانطور که پیش از این هم اشاره شد، اغلب آفتهای دهانی بسیار کوچک هستند و معمولا خودبهخود در عرض یک یا دو هفته برطرف میشوند، اما حتی آفتهای دهانی بسیار کوچک هم معمولا هفت تا ده روز طول میکشد تا از بین بروند و دردشان در تمام این مدت فرد مبتلا را آزار خواهد داد. خوشبختانه روشهای طبیعی زیادی برای کاهش درد آفت دهان و بهبود سریعتر آن وجود دارد. ما سعی میکنیم این روشهای درمانی طبیعی و خانگی را به شما معرفی کنیم:
۱. یخ وقتی دچار آفت دهان میشوید، مکیدن مکعبهای کوچک یخ باعث تسکین و کاهش سوزش و التهاب زخم میشود. سردی یخ، جریان خونرسانی به آفت دهان را کاهش میدهد؛ در نتیجه درد و تورم آفت هم کمتر میشود.
۲. به خوراکیهایی که میخورید، دقت کنید
غذاهای سفت و خشک (مثل نان تست یا تهدیگهای سفت) که ممکن است دهانتان را زخم کند، غذاهای تند و تحریککننده و موادغذایی اسیدی (مثل آبپرتقال) که التهاب را بیشتر میکند، نخورید. مصرف هرکدام از این نوع موادغذایی میتواند باعث شود آفت دهانی دردناکی را تجربه کنید.
۳٫مکملهای ویتامین B براساس مطالعات انجام شده، مصرف مکمل زیرزبانی ویتامین B۱۲، حتی در افرادی که با کمبود این ویتامین مواجه نیستند، مانع از بازگشت مجدد آفت دهانی میشود. مقدار ۱۰۰۰میکروگرم (۱میلیگرم) ویتامین B۱۲ که دوبار در روز به مدت ۶ماه مصرف شود، مفید بوده است. از طرفی، مصرف مکملهای گروه ویتامین B؛ ۳۰۰میلیگرم ویتامین B۱؛ ۲۰میلیگرم ویتامین B۲؛ ۱۵۰میلیگرم ویتامین B۶ نیز بهخصوص در افرادی که با کمبود ویتامین (B۱) مواجه هستند، میتواند کمککننده باشد؛ زیرا کمبود این ویتامین با خطر افزایش ابتلا به آفت دهان مرتبط است.
۴. مصرف مکملهای آهن درصورت تشخیص کمبود آهن در رژیمغذایی فرد، مصرف این مکملها با نظر پزشک، میتواند کمککننده باشد.
۵. ماست مصرف ماست پروبیوتیک با کیفیت، برای آفت دهان بسیار مفید است. پروبیوتیک مانند یک صافی عمل میکند و فقط به باکتریهای مناسب اجازهی حضور در دهان میدهد. اینکار باعث آرامترشدن زخم و بهبود آفت دهان میشود. ازطرفی، نرمی و خنکی ماست به کمترشدن درد ناشی از آفت کمک میکند.
۶. شیرینبیان مطالعات نشان میدهد افرادی که دچار آفت دهان بوده و روزی ۴بار از دهانشویهی شیرینبیان استفاده کردهاند، درد کمتری را تجربه میکنند. تقریبا بین ۵۰ تا ۷۵ درصد این افراد همان روز اول علائم بهبودی را مشاهده کردهاند و طی سه روز بعد تقریبا بهیود کامل یافتهاند. برای تهیهی این دهانشویه، نصف قاشق چایخوری عصارهی شیرینبیان را با ۱/۴ فنجان آب گرم مخلوط کرده و ۴ مرتبه در روز دهانتان را با این دهانشویه بشویید. خوردن یک تا دو عدد قرص شیرینبیان ۲۰۰ میلیگرمی در روز، به کاهش درد کمک میکند. از چای کیسهای شیرینبیان که در بازار موجود است، استفاده کنید. یک چای کیسهای شیرینبیان را ۱۰ دقیقه روی آفت دهان قرار دهید، حتما نتیجهی مثبتی خواهید گرفت.
۷. سرکه سیب سرکهی سیب و آب گرم را با هم مخلوط کنید و از آن بهعنوان یک دهانشویهی روزانه برای ناپدیدشدن آفت دهان بهرهمند شوید. سرکهی سیب حاوی اسید استیک است که میتواند باکتریهای خطرناک و بد را از بین ببرد و درعینحال رشد باکتریهای مفید و خوب را افزایش دهد. این دهانشویهی کاملا دردسترس، بهعنوان یک آنتیبیوتیک طبیعی میتواند برای آفت دهان بسیار پرکاربرد باشد.
۸. آب اکسیژنه نگران نباشید هر چند نام آب اکسیژنه و بهکاربردن آن در محیط دهان ممکن است، شما را بترساند، اما اگر آباکسیژنه و آب را با هم مخلوط کنید و با یک گوشپاککن این محلول را روی آفت دهان بمالید، بسیار مفید است. اگر ۱/۴فنجان آباکسیژنه، ۱/۴فنجان آب، ۱قاشق چایخوری جوششیرین و نمک را با هم مخلوط کنید، محلولی که بهدست میآید یک دهانشویهی قویتر برای بهبود آفت دهان خواهد بود. دقت کنید که تا یک ساعت بعد از استفاده از این محلول برای آنکه جواب بهتری بگیرید و همچنین مشکلی هم نداشته باشید، چیزی نخورید و ننوشید.
۹. چای یکی از بهترین گیاهانی که میتوانید برای تسکین درد آفت دهان از آن استفاده کنید، چای سیاه است. پس اگر دچار آفت دهان شدید، چای کیسهای را مستقیم روی آفت دهان قرار دهید تا دردتان آرام شود. میتوانید چای سردشده را نیز بهعنوان دهانشویه غرغره کنید. «تانن» موجود در چای تأثیر مثبتی برای التیام آفت دهان دارد.
۱۰. موادغذایی فاقد گلوتن با توجه به مواردی که دربارهی علل بروز آفت دهان پیشتر به آن اشاره کردیم؛ اگر جزو کسانی هستید که فکر میکنید زیاد دچار آفت دهان میشوید و دلیلش این است که بدن شما نمیتواند گلوتن را تحمل کند، بهتر از پزشکتان بخواهید برای شما تست بیماری سلیاک تجویز کند تا منشأ واقعی مشکل شما مشخص شود. اگر واقعا با گلوتن مشکل داشته باشید مصرف مواد غذایی فاقد گلوتن میتواند سیستم دفاعی بدنتان در برابر بروز آفت دهان را تقویت کند.
۱۱. مکمل زینک(روی) کمبود روی میتواند با آفت دهان مرتبط باشد. بنابراین مصرف مکمل روی میتواند مشکل را حل کند. اما باید یادتان باشد؛ مصرف طولانیمدت قرص زینک باید حتما تحت نظر پزشک باشد. آزمایشات اولیهی انجام شده در این زمینه نشان میدهد: مصرف روزانهی مکملهای حاوی ۱۵۰ میلیگرم روی، تعداد دفعات آفتزدن را از ۵۰ درصد به ۱۰۰ درصد کاهش میدهد. افراد مورد آزمایش قرار گرفته که دارای کمبود روی بودند، با انجام این تست پیشرفت قابل توجهی در بهبود آفت دهان تجربه کردند. مصرف یک مکمل روی خوب و با کیفیت یک یا دو بار در روز یکی از آسانترین راههای کمک به بهبود آفت دهان محسوب میشود.
۱۲. اجتناب از مصرف سدیم لاریل سولفات سعی کنید خمیردندانها و دهانشویههای حاوی «سدیم لاریل سولفات» را بهطور کامل کنار بگذارید. این نوع مواد به ایجاد و تکرار آفت دهان کمک میکند. در همین زمینه مطالعهای در کشور نروژ انجام شده که نشان میدهد: «سدیم لاریل سولفات» اثراتی برلایههای اساسی غشاء داخلی دهان دارد که موجب شیوع مجدد آفت دهان در فرد مبتلا میشود.
۱۳. جوششیرین از آنجا که جوششیرین مادهای قلیایی است، اسیدهایی را که باعث ایجاد درد و سوزش در هنگام آفت دهان میشوند، خنثی میکند. از طرفی،جوششیرین با از بینبردن باکتریها، موجب بهبود سریعتر آفت دهان میشود. یک قاشق چایخوری جوششیرین را در نصف لیوان آب گرم حل کنید و دهانتان را با این محلول بشویید.
۱۴. آلوئه ورا از آنجاییکه مادهی ژلهای درون برگهای آلوورا، به تسکین درد و بهبود زخمها کمک میکند، بهعنوان گیاه کمکهای اولیه شناخته میشود. با یک گوشپاککن آفت دهان و محیط اطراف آن را خشک کنید، سپس برگ آلوورا را برش داده و ژل آلوورا را مستقیما روی آفت دهان بگذارید و هر چندبار که لازم است این کار را تکرار کنید.
۱۵. شیرمنیزیم( منیزیم هیدروکسید) مقدار کمی از این مایع شیری رنگ، ملین و آنتیاسید را بردارید و دهانتان را با آن بشویید، آن وقت میبیند که چگونه خواص آنتیاکسیدانی منگنز، اسیدهایی را که دلیل سوزش آفت دهان هستند، خنثی میکند. حتی میتوانید این ماده را مستقیم توسط یک گوشپاککن ۳تا ۴ بار در روز روی آفت دهان بمالید. ترکیب دیگری که حتی میتواند تأثیر بیشتری هم داشته باشد، مخلوط یک قاشق چایخوری شیرمنیزیم و مادهی ضدآلرژی «دیفن هیدرامین» است.
۱۶. مریم گلی مریمگلی گیاهی است که ویروس و باکتریها را میکشد و التهاب را کم میکند. دو قاشق چایخوری مریمگلیِ خشک را در یک فنجان آبجوش خیس کنید و بگذارید سرد شود. از این محلول میتوانید بهعنوان دهانشویه ۲تا ۳ بار در روز استفاده کنید. حواستان باشد حتما محلول به خوبی آفت دهان را شستشو دهد.
۱۷. آنتیاسیدها استفاده از قرصهایی جویدنی مثل «پپتوبیسمول» (بیسموت ساب سیترات Pepto-Bismol)، «تامس» (Tums) و «رولایدز» (Rolaids) چه زمانی که جویده شود و چه زمانی که روی آفت قرار میگیرد، تازمانیکه کاملا حل شود، میتواند کمککننده باشد. درد و سوزش آفت دهان ناشی از اسیدها و آنزیمهای گوارشی است که روی بافت دهان تأثیر میگذارد، پس استفاده از این قرصهای آنتی اسیدی مؤثر است، البته باید توجه داشته باشید که میزان مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک باشد.
۱۸. آبنمک این محلول ساده و دردسترس که بسیار پرکاربرد است، برای بهبود آفت دهان هم میتواند بسیار مؤثر باشد. ۳۰ ثانیه شستشوی دهان با محلول آب نمک با بالابردن غلظت کلرید سدیم و جمعکردن آب غشاء اطراف آفت دهان به بهبود آبسهها و زخمهای بازی مثل آفت دهان کمک میکند.
لوکوپلاکی یک ضایعهٔ سفید رنگ است که مخاط دهان را درگیر میکند و با کشش از بین نمیرود و معمولاً در کنارههای زبان بصورت خطوط سفید دیده میشود. اگر این تکه ها برای مدت طولانی وجود داشت و یا تغییرات دیگری را در دهان خود احساس کردید برای معاینه شدن می توانید به دندانپزشک مراجعه کنید.
در این وضعیت بخش هایی از زبان آسیب می بیند و برجستگی های کوچکی بر روی زبان ایجاد می شود .با آسیب دیدن تدریجی زبان ظاهر زبان شکلی به صورت نقشه پیدا می کند .سایز و اندازه این برجستگی ها تغییر می کند .معمولا به درمان خاصی نیاز ندارد اما در صورتی که بهبودی طولانی شد می توانید به پزشک مراجعه کنید از دارهای ضد درد و ضد التهاب کمک بگیرید .
برخی افراد موقع دنداندرد، قرص آسپیرین را روی آن قرار می دهند که این کار غلط است، زیرا اسید موجود در آسپیرین، بافت نرم لثه یا گونه را می سوزاند و زخمی کند. پس برای آرام کردن درد دندان، بهتر است آسپیرین را ببلعید. سوختگی های ساده بعد از دو هفته بهبود می یابند.
آیا شما تا به حال بعد از کار دندان پزشکی، لکه های آبی-خاکستری در بخش نرم دهانتان (روی لثه یا داخل گونه) دیده اید؟ این لکه ها به نام خالکوبی آمالگام خوانده می شود. آمالگام ماده ای است که برای پرکردن دندان استفاده می شود. نقره موجود در ماده آمالگام، وارد بافت نرم دهانی می شود و به نظر می رسد که یک خالکوبی در دهان ایجاد شده است.
این خالکوبی خطری ندارد، اما اگر لکه آبی- خاکستری زیاد شود و تغییر رنگ دهد، دیگر خالکوبی آمالگام نیست و بهتر است نزد دندانپزشک بروید. زروستومیا زروستوميا احساس خشكي دهان مي باشد.ميزان و خامت آن مي تواند از يك كاهش موقتي جريان بزاق در دهان كه بسيار رايج نيز هست شروع شده تا فقدان دائمي بزاق در دهان.افراد معمولا زماني كه ترشح بزاق آنها به حدود نصف ميزان طبيعي آن مي رسد.احساس خشكي دهان مي كنند.اين كاهش جريان بزاق نتيجه كاهش عملكرد غدد بزاقي مي باشد.غدد جريان خود را از خون در گردش تامين كرده و به داخل دهان ترشح مي كنند.تداخل در خون رساني به غدد،خسارت به عملكرد ترشح آن و يا افزايش/كاهش عوامل محرك مي تواند به كاهش توليد بزاق منجر شود.خطرات احتمالي به دليل فقدان ترشح بزاق يكي از مشكلات ويژه اي كه بيمار زروستوميك با آن روبروست پوسيدگي دندان است.بزاق مهم ترين عامل طبيعي تدافعي دهان در برابر پوسيدگي مي باشد.كاهش طولاني مدت در ميزان ترشح بزاق مي تواند به موارد زير منجر شود: افزايش پوسيدگي اختلال در جويدن و بلعيدن زخم شدن دهان افزايش خطر ابتلا به عفونت ناراحتي هاي فيزيكي،اختلالات رواني و سر خوردگي هاي اجتماعي كنترل زروستوميا كنترل شامل استفاده از جايگزين هاي بزاق و محركين ترشح بزاق مي باشد.بيماران با ميزان كم و يا بدون بافت غدد بزاقي نيازمند جايگزين هاي بزاق مي باشند. براي بيماران با فعاليت غددي اندك،محرك هاي چشايي مانند شيريني و ترشي ترشح بزاق را زياد مي كند.با اين حال برخي مطالعات نشان داده است كه جويدن آدامس جريان بزاق را در ميان بيماران مبتلا به زروستوميا با انواع اتيولوژي تا هفت برابر افزايش مي دهد. و باعث رهايي از علائم و حفاظت از عواقب كيلينيكي مي شود.در واقع جويدن آدامس بدون قند نشان داده است كه روش مداواي ترجيح داده شده براي زروستوميا در نزد متخصصين مي باشد.
مراقب چه چيزهايي باشيم؟ افزايش پوسيدگي دندان هابه ويژه در نواحي سرويكال،پروكسيمال،و ريشه ها قاچ خوردن و فرو رفتگي هاي زبان كف كردن بزاق زخم شدن موكوس دهاني-كه مي تواند مات و نازك بوده و شفافيت خود را از دست داده باشد. عدم جريان بزاق در كف دهان ايجاد عفونت هاي قارچي چسبيدن آينه معاينه يا ساير ابزار به بافت هاي نرم چه چيزي باعث زروستوميا مي شود؟ زروستوميا بسيار رايج است.مي تواند در هر زماني و به دلايل گوناگوني اتفاق بيفتد.مطالعات نشان داده اند كه از هر ٤ نفر،١نفر از خشكي دهان شكايت دارد،اين مي تواند موقتا و به دليل از دست دادن آب،اضطراب و يا عفونت حاد مانند اوريون باشد. همچنين مي تواند نتيجه پرتو درماني براي سرطان بوده و يا نشانه وجود بيماريهاي سيستميك مانند موارد زير باشد: شرايط روماتوئيد مانند سندروم شوگرن اختلالات آندوكرين مانند ديابت قندي اختلالات عصبي مانند پاركينسون اختلالات عملكرد در سيستم ايمني مانند HIV\AIDS با اين حال زروستوميا بيش از هر چيز به عنوان اثر جانبي دارو درماني ظاهر مي شود.بيش از ٤٠٠ داروي رايج وجود دارد كه باعث خشكي دهان شده و كاهش عملكرد غدد بزاقي را افزايش مي دهد كه شامل: آنالژيك ها آنتي هيستامين ها هايپر تنسيوها ضد افسردگي ها ضد اضطراب ها ديورتيك ها دارو هاي ضد اشتها
دندانپزشکی کودکان و نوجوانان بخشی از تخصص دندانپزشکی است که به درمان کودکان در دوره ی دندانهای شیری و دوره دندان های بینابینی (mixdention) می پردازد.کودکان صرفا ابعاد کوچکتر بزرگسالان نیستند. آنها دارای نیازهای فیزیو لوژیک و روحی خاص خود،همراه با آناتومی خاص اجزا بدنشان هستند.این نیاز خاص،زمینه ساز ایجاد رشته دندانپزشکی کودکان و نوجوانان گردیده است.حفظ دندانهای شیری کودکان علاوه بر اینکه در فانکشن جویدن موثر است باعث بهبود اعتماد به نفس کودک و هدایت گر مسیر رویشی دندانهای دائمی در مسیر رویش صحیح خود می باشد.دندانپزشکان کودکان با شناخت کامل نیازهای روانی کودک و استفاده از روش های مختلف کنترل رفتاری ،که از محدوده هم زبانی با کودک تا تحکم رفتاری گسترش دارد و از طریق درمان های معمول در مطب دندانپزشکی تا درمان تحت آرامبخشی و بیهوشی در بیمارستان،اقدام به درمان کودکان می نمایند.
عفونت دندانهای شیری بدنبال پوسیدگی دندان و عدم درمان و گسترش عفونت به مجموعه عروق و اعصاب پالپ ( مغز ) دندان می باشد .
باکتری هایی که باعث پوسیدگی در دندان میشوند ابتدا باعث از بین رفتن بافت سخت دندان ( مینا و عاج) میگردند ، بدنبال از بین رفتن بافت سخت دندان ، میکرب به بخش مرکزی دندان نفوذ کرده و باعث مرگ سلول های زنده پالپ دندان و بدنبال آن ، عفونت آن میگردد. در صورت عدم درمان در این مرحله ، میکرب از طریق سوراخ انتهای ریشه ، به استخوان و بافت های احاطه کننده دندان حمله کرده و در آ ن ناحیه نیز باعث عفونت و مرگ سلولهای زنده ناحیه ای و نهایتا آبسه دندانی میگردد.
در این مرحله نیز عدم درمان مناسب میتواند باعث ایجاد ، فیسچول و نفوذ چرک به داخل حفره دهان گردد.
علاوه بر پوسیدگی آسیب ها و صدمات دندانی نیز میتوانند باعث بروز آبسه دندانی گردند.
با توجه به اینکه دندانهای شیری به نسبت دندانهای دائمی مینا و عاج نازکتری دارند ، مشکلات منجر به آبسه دندانی در دندانهای شیری شایع تر است و بیشتر مشاهده میشود.
پیشگیری و درمان آبسه دندان شیری
رعایت تغذیه مناسب،بهداشت منظم دهان و دندان، و کنترل دوره ای توسط دندانپزشک میتواند با پیشگیری از بروز پوسیدگی، از بروز آبسه دندان شیری هم جلوگیری کند.
زمانی که دندان شیری دچار آبسه شد ، درمان از تجویز آنتی بیوتیک تا درمان عصب کشی دندان شیری (پالپوتومی) و نهایتا کشیدن دندان میتواند متفاوت باشد.
صدمه ای که در پی آن شکستگی یک دندان قدامی دائمی وجود داشته باشد تجربه بسیار تلخی برای کودک و والدین است. یکی از اولین اقدامات در این موارد باز گرداندن سریع سلامت روحی و روانی کودک به حالت عادی است تا خلاء متفاوت بودن از سایر کودکان هر چه سریعتر در وی مرتفع گردد . همان گونه که پیشرفت و رفتار کودکان در مدرسه و یا سایر اماکن ممکن است در اثر صدمه به دندانها که نمایی بد منظره بوجود می اورد تغییر کند ، حالات روانی آنها نیز تحت تاثیر خواهد بود . صدمه به دندانهای کودکان غالبا همراه با زخمهای بافت دهان و خراشیدگی پوست صورت باشد .در این موارد اولین مسئله ای که باید در نظر گرفته شود بر رسی کودک از نظر واکسیناسیون کزاز است .پس از اطمینان از ایمن بودن کودک در مقابله کزاز می توان نسبت به سایر مراحل درمانی اقدام کرد .در صورتی که صدمه به دندان باعث از بین رفتن قسمت کوچکی از مینا و یا تاج شود می توان با مراجعه به دندانپزشک نسبت به ترمیم دندان اقدام نمود . در صورتی که قطعه شکسته شده در دسترس باشد می توان نسبت به چسباندن مجدد آن به دندان اقدام کرد. در این موارد بهتر است قطعه شکسته شده تا زمان مراجعه به دندانپزشک در محیط مرطوب نگهداری شود .آسیب وارده به دندان شیری ممکن است روی سیستم دندانی دائمی تاثیر بگذارد و باید برای کودک در این خصوص بررسی دقیقی انجام شود .
کلمه ارتودنسی به معنی ردیف کردن دندان هاست هدف از این کار، مرتب کردن دندان های فک بالا یا فک پایین و یا هر دو فک می باشد
اگر درمان ارتودنسی در سن مناسب انجام گردد، علاوه بر تغییرات دندانی قادر به تغییرات موقعیت استخوان ها و هماهنگ نمودن اجزا صورت نیز می باشد.
در رشته ارتودنسی ۳ هدف عمده درمانی وجود دارد:
١.تغییر دادن موقعیت دندانها برای ردیف و هماهنگ شدن آنها که با حرکت دادن دندان درون استخوان انجام می شود.این مسئله ارتباطی با سن نداشته و در هر سنی قابل انجام است.
٢.درمانهایی که با هدف تغییر موقعیت استخوانها در طول رشد انجام می شود این درمانها معروف به درمانهای فانکشنال یا ارتوپدیک هستند که با اعمال نیرو به استخوانها انجام می شود.بدیهی است این نوع درمان فقط تا هنگام رشد فعال استخوانها (پایان بلوغ)قابل انجام است.
٣.درمانهایی که برای آماده سازی وضعیت قوس دندانهای فک بالا و پایین برای درمانهای جراحی فک و صورت انجام می شود.
دو نوع دستگاه ارتودنسی برای مرتب کردن دندانها استفاده می شود:
١- دستگاه متحرک ارتودنسی: که بیمار می تواند آن را از دهان خارج کند و دوباره در محل اولیه خود قرار دهد. این دستگاه اغلب در دوره دندان شیری یا شیری – دایمی و عموماً در کودکان کمتر از ١٢ سال و یا در افراد بزرگتر که ناهنجاری های دندانی محدودتری دارند استفاده می شود .
٢- دستگاه ثابت ارتودنسی: که به طور محکم به دندان ها متصل است و بیمار نمی تواند آن را از دهان خارج کند. این نوع دستگاه ها معمولا پس از رویش دندان های دایمی برای مرتب کردن دندان ها به کار می رود.بهترین سن برای تشخیص ناهنجاری های دندانی – فکی، سن ٧-۶ سالگی است. البته بهترین سن معالجه، بسته به نوع ناهنجاری متفاوت است. به طور مثال بهتر است درمان عقب بودن فک پایین در سنین ٩ تا ١۰ سالگی و عقب بودن فک بالا در حدود سنین ٧ تا ٨ سالگی آغاز شود.
در افراد بزرگسالی که مشکل استخوان دارند و رشد استخوانی در آنها وجود ندارند رفع کامل مشکل اسکلتی معمولا مستلزم درمان ارتودنسی همراه با جراحی است.در این درمانها ابتدا موقعیت دندانها بر روی هر یک از فکین اصلاح شده و با هماهنگی ایجاد شده بین فک بالا و پایین ، بیمار برای جراحی فک ارجاع می گردد و پس از جراحی فک درمان نهایی ارتودنسی انجام می شود.
روکش نوعی از ترمیم دندان است که به بازسازی کامل ساختار دندان می انجامد. در دندانهایی که به شدت پوسیده اند و یا ترمیم های وسیع و درمان های ریشه دارند،جهت جلوگیری از آسیب های مجدد و شکستگی تاج دندان اقدام به انجام درمان روکش می گردد. این درمان علاوه بر استحکام دندان آسیب دیده باعث بهبود زیبایی بیمار نیز می شود روکش ها انواع مختلفی نظیر تمام فلز ،چینی ، سرامیک و زیر کونیا دارند.
در مواردی که دندانی از دست رفته باشد با تراش دو دندان مجاور و نصب روکش روی آنها دندان از دست رفته توسط بریج که به روکش های دو طرف متصل می گردد جایگزین می شود . امروزه در اکثر مواقع به جای درمان بریج از درمان ایمپلنت استفاده می گردد .
این درمان جز درمان های پروتزی تقسیم بندی می گردد و در زمانی که صرفا بازسازی سطح بیرونی دندان (باکال) مورد نظر است انجام می گردد این درمان با توجه به اینکه حداقل تراش و تخریب ساختار اصلی دندان را دارد یک درمان کاملا محافظه کارانه تلقی می گردد. درمان لمینیت باعث بازیابی زیبایی دندان می گردد اما با توجه به ماهیت دندان نسبت به روکش باید از مراقبت بیشتری توسط بیمار بهره مند گردد .
ایمپلنت پین های باریکی هستند که از آلیاژ تیتانیوم سازگار با بافت بدن ساخته شده که درون استخوان فک گذاشته می شود.ایمپلنت دندانی بعنوان پایه ای جهت قرار دادن پروتز روی آن استفاده می شود و باز سازی تاج دندانهای از دست رفته با استفاده از این پایه ایمپلنت مقدور می گردد.
ایمپلنت های دندانی از دو جزءاصلی تشکیل شده اند: فیکسچر و اباتمنت.
فیکسچر ایمپلنت داخل استخوان قرار دارد و قسمت اباتمنت ایمپلنت روی آن قرار می گیرد و نهایتا روکش چینی با فرم دندان روی آن قرار داده می شود.
حدود ۳ تا ۶ ماه زمان لازم بعد از جراحی برای رشد و ترمیم استخوان اطراف ایمپلنت نیاز است.
افرادی که به هر علتی دندان ازدست داده باشند کاندید ایمپلنت دندان هستند. ایمپلنت جهت جایگزینی دندان تا بازسازی همه دندانها را در بر می گیرد. در مورد از دست دادن یک یا چند دندان دیگر نیازی به تراش دندانهای مجاور بعنوان پایه پروتز نیست. ایمپلنت داخل استخوان قرار می گیرد و روکش روی همان ایمپلنت بدون اتکاء به دندانهای مجاور قرار داده می شود. در مورد بیمارانی که دندانهای زیاد یا همه دندانها را از دست داده باشند با قرار دادن چند ایمپلنت در فک آنها و استفاده از آنها بعنوان پایه می توان پروتز متکی بر ایمپلنت جهت جایگزینی دندانهای از دست رفته قرار داد. در مورد بیماران کاملأ بی دندان می توان با قرار دادن حداقل دو ایمپلنت در هر فک پروتزی متحرک ولی محکم و بدون لغزش و لقی در اختیار بیمار قرار داد.
هنگام انتخاب ایمپلنت میزان استخوان در دسترس، میزان استحکام استخوان و زمان گذاشتن ایمپلنت در نظر گرفته می شود. اگر استخوان کافی برای گذاشتن ایمپلنت در دسترس نباشد می توان در شرایط خاص مقداری استخوان برگرفته از نقاط دیگر پیوند زد.همچنین بر حسب میزان سختی استخوان انواع پیچ دار و بدون پیچ ایمپلنت انتخاب می شود. ایمپلنت می تواند بلافاصله پس از از دست رفتن دندان و کشیدن آن یا پس از زمان طولانی ترمیم، جایگزین شود. شکل ایمپلنت مانند ریشه دندان طبیعی است. پس از از دست رفتن دندان در صورت عدم جایگزینی سریع با ایمپلنت امکان تحلیل استخوان و کاهش توانایی جویدن و کج شدن دندانهای کناری وجود دارد.مکان گذاشتن ایمپلنت و نوع سیستم مناسب تنها بوسیله معاینه ای که دندانپزشک انجام میدهد با در نظر گرفتن سایر شرایط قابل بیان است. میزان حجم و دانسیته استخوان فک، تعداد و موقعیت و استحکام دندانهای طبیعی فرد، شرایط لثه، شرایط و تعداد دندانهای فک مقابل از عوامل مهم حین معاینه استاز دست رفتن دندان می تواند به دلیل پوسیدگی، بیماری لثه و یا تصادفات باشد. اگر دندان در منطقه زیبایی باشد علاوه بر زیبایی سلامتی دندان نیز متاثر می شود. فاصله طولانی بی دندانی باعث رویش دندانهای فک مقابل به این فاصله و جابجایی دندانهای بالا و پایین و از دست رفتن اکلوژن مناسب می شود. عمل جویدن نیز متاثر شده و مفاصل فک پایین در طولانی مدت دردناک می شود.امروزه بطور متوسط موفقیت در کاشت ایمپلنت های دندانی بیش از ۹۵ درصد است ولی درصد میزان موفقیت در ایمپلنت های دندانی به موارد زیر بستگی دارد:
الف) بیمار: بیمار باید از سلامت برخوردار باشد و به بیماری مزمن ضعیف کننده سیستم ایمنی بدن مبتلا نباشد. اخیرا دچار مشکل شدید قلبی (جراحی قلب یا انفارکتوس) نشده باشد. دیابت کنترل نشده ورادیوتراپی و بیماری لثه و دهان نداشته باشد. همچنین استعمال سیگار و مشروبات الکلی از عوامل محدود کننده عمل ایمپلنت هستند.
ب) دندانپزشک: دندانپزشکی که ایمپلنت را انجام می دهد باید دوره های لازم ایمپلنت را دیده باشد و مهارت و تجربه کافی در انجام ایمپلنت داشته باشد، همچنین تمام شرایط بیمار از نظر سلامت بدن و فاکتوهای مهم داخل دهانی را ارزیابی کند و با رعایت اصول کنترل عفونت مبادرت به انجام جراحی ایمپلنت نماید.
ج) ایمپلنت: فاکتور مهم دیگر در مورد میزان موفقیت ایمپلنت مخصوصا در دراز مدت خود ایمپلنت است. امروزه شرکت های سازنده ایمپلنت بسیار زیاد و متنوعند. قیمت های ایمپلنت بسیار متنوع است و هر کدام از کمپانی های سازنده روی نکاتی تاکید دارند که در ساخت ایمپلنت از آن بهره جسته اند. دندانپزشک با توجه به بودجه بیمار و مسائل تکنیکی و مزیت های ایمپلنت در محدوده قیمت مورد نظر، مبادرت به انتخاب یک سیستم می کند .
در کل ایمپلنتی مناسب است که میزان جوش خوردن آن به فک، بالا باشد (osseointegration) و میزان تحلیل استخوان اطراف آن در طول زمان کمتر باشد.
د) مراقبتهای بعدی: بیمار نقش بسیار مهمی در طول عمر ایمپلنت و موفقیت دراز مدت آن دارد. عدم استعمال دخانیات و مشروبات الکلی و رعایت بهداشت دهان و دندانها و لثه، مراجعات منظم به دندانپزشک و اطمینان از سلامت لثه و عدم وجود جرم دندانی و پوسیدگی در دندانهای دیگر همه و همه موفقیت دراز مدت ایمپلنت را افزایش می دهد.
در افراد سالخورده به علت از دست دادن دندانها از افتادگی عضلات صورت و مشکلات تغذیه ای و گفتاری به وجود می آید.استفاده از دندان مصنوعی می تواند تا حدود زیادی این مشکل را رفع نماید.خوشبختانه با تغییر روش زندگی مشکل بی دندانی کامل در جامعه به مراتب کمتر گردیده است و کمتر نیاز به استفاده از پروتز های دست دندانهای مصنوعی احساس می شود.دندانهای مصنوعی با بازسازی فانکشن و عملکرد دندانهای اصلی نقش به سزایی در تغذیه افراد و ارتقا سطح سلامتی آنان دارند.
معاینه و پاک سازی دهان و دندان:
معاینه دندانپزشکی و بررسی کامل محیط دندان و دهان و زبان اولین قدم برای حفظ سلامت دهان و دندان است . در صورت انجام معاینات دوره ای و منظم در صورت بروز مشکلات دندانی بلافاصله اقدامات لازم توسط دندانپزشک انجام و از پیشرفت ضایعات جلوگیری می گردد.پاکسازی دوره ای دهان و دندان توسط کلینیسین باعث حفظ سلامت دهان می شود و در صورتی که این درمان های بروساژ و جرم گیری به صورت صحیح و با فواصل زمانی مناسب انجام گردد هیچ گونه عوارض نامناسب نداشته و از تجمع میکروب ها و بروز بیماری جلوگیری می کند .
معمولا در خیلی ار موارد مسواک کردن صحیح باعث بهبود بیماری لثه میشود همینطور استفاده از نخ دندان در سلامت لثهها بسیار مفید است، زیرا پلاک میکروبی در نواحی بین دندانی تجمع بیشتری دارد و برداشتن آنها توسط نخ دندان، به سالم ماندن لثهها کمک میکند. استفاده از دهان شویه آب نمک ( نصف قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب جوشیده سرد شده ) همراه با ماساژ لثهها نیز مؤثر میباشد، اگر بر روی دندانها جرم تشکیل شده باشد، لازم است حتماً دندانها جرم گیری شوند. برخی از مردم جرم گیری را برای مینای دندان مضر میدانند، ولی برخلاف تصور آنها، جرم گیری نه تنها برای دندان ضرری ندارد، بلکه با برداشتن مواد زبر و پلاک میکروبی از سطح دندان، به سلامت لثهها نیز کمک میکند.چه از نظر کیفی و چه از نظر کمی تغذیه و عادتهای غذایی نیز تأثیر زیادی در سلامت لثهها دارد. مصرف میوههای حاوی ویتامین ث و یا فراوردههای دارویی آن با تجویز پزشک به حد مورد نیاز در پیشگیری بیماریهای لثه مؤثر است. مصرف میوههایی مثل سیب ، به و هویج که هنگام خوردن سبب ماساژ لثه و تمیز شدن سطوح بین دندانها میشود نیز کمک بسزایی در پیشگیری از بیماریهای لثه و حتی پوسیدگی دندانها میکند اغلب بیمارانی که از بوی بد دهان خود شکایت دارند، مبتلا به بیماری لثه هستند. این گروه بجای استفاده از خوشبو کنندههای دهان و آدامس و یا دهان شویه، لازم است برای رفع بوی دهان خود و یافتن علت آن به دندانپزشک مراجعه نمایند. چه بسا ممکن است چنین مشکلاتی با یک جرمگیری ساده رفع گردد و جلوی یک بیماری مزمن و خطرناک گرفته شود.
استفاده از لیزر در علم پزشکی در سال های اخیر شتاب فراوانی گرفته است.در دندانپزشکی نیز لیزر کاربردهای خاص خود را دارد . موثر ترین درمان لیزر در دندانپزشکی جراحی های لثه می باشد که باعث کاهش عوارض جراحی و ترمیم سریع تر زخم میگردد. علاوه بر این از لیزر در تشخیص پوسیدگی های دندانی ،رفع حساسیت دندانی ،سفید کردن دندان (بیلیچینگ) ،نیز استفاده می گردد. اخیرا درمان های تراش دندان با لیزر نیز وارد درمان های دندانپزشکی گردیده است که به علت نوع تکنولوژی مورد استفاده و عدم راحتی کامل بیمار هنوز در مراحل تحقیقاتی می باشد.
دندانهایی که دچار پوسیدگی یا شکستگی و یا اختلال در شکل دندانی می باشند توسط مواد مختلف ترمیمی نظیر کامپوزیت ها و آمالگام ترمیم می گردند. ترمیم های آمالگام شامل آلیاژ فلزی عمدتا نقره و جیوه می باشد ترکیب آلیاژ به نحوی است که جیوه به صورت کامل با سایر فلزات ترکیب می گردد و به صورت آزاد در دهان وجود ندارد با این وجود به علت امکان اختلال در مراحل ترکیب جهت جلوگیری از آزاد سازی جیوه بیشتر درمان های ترمیمی به سمت استفاده از کامپوزیت ها می روند . کامپوزیت ها با توجه به اینکه همرنگ دندان می باشند علاوه بر بازسازی ساختار دندان ،باعث ارتقاء زیبایی دندان نیز می گردد.
با گسترش و پیشرفت علوم و مواد دندانپزشکی،رشته ترمیمی و زیبایی از اهمیت دو چندانی برخوردار گردید.امروزه کمتر کسی است که با نام کامپوزیت و لمینیت نا آشنا باشد.روش های مختلفی جهت ردیف کردن دندانها،اصلاح طرح لبخند،جایگزینی دندان های از دست رفته ،اصلاح فرم دندانها ،اصلاح تغییر رنگ ها و سایر نا هانجا ری های دندانی وجود دارد که یکی از این روش ها استفاده از مواد دندانی به ویژه کامپوزیت جهت کاور کردن نواقص دندانی می باشد.امروزه از کامپوزیت های دندانی نه تنها جهت پر کردن دندانهای پوسیده استفاده می گردد بلکه جهت اصلاح نا هنجاری ها و تغییر رنگ های دندانی قدامی هم به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند.
لمینیت ها نسل دیگری از مواد دندانپزشکی هستند که ابتدا در داخل مطب دندانپزشک دندان های درگیر را تراش داده و سپس از آن دندانها قالب گرفته و در لابراتوار با استفاده از پرسلن ها روکش نازکی برای دندان ساخته می شود.فرق کامپوزیت با لامینیت این است که در لامینیت دندانها به میزان بیشتری تراش می خورند و همچنین نیازمند همکاری مشترک دندانپزشک و لابراتوار است.فرق لامینیت و روکش هم در این است که برای روکش کردن دندانها میزان تراش به مراتب بیشتر از لامینیت ها است.
برای بر طرف کردن تغییر رنگ های دندانی که خواسته ی بسیاری از بیماران می باشد از روش های مختلفی استفاده می گردد.یکی از این روش ها بلیچینگ است که به دو روشی انجام می گردد.یکی روش office است و درگیری home.در روش officeبا استفاده از ژل های مخصوصی استفاده می گردد.special tray که توسط ژل های سفید کننده در منزل توسط بیمار پر می گردد و در داخل دهان قرار می گیرد بهترین زمان استفاده از روش home قبل از خوابیدن می باشد.
در هر دو روش دندانها ممکن است اندکی حساس شده که با استفاده از روش های حساسیت زدایی دندانها قابل کنترل می باشد.
یکی دیگر از روش های درمانی دندانهای تغییر رنگ یافته استفاده از composite veneer و یا لمینیت می باشد که در بالا توضیح داده شد.
درمان ریشه
این درمان زمانی انجام می گردد که به علت گسترش پوسیدگی،فضای پالپ دندان درگیر شده باشد.بیمارانی که نیازمند درمان ریشه می باشند معمولا با درد فراوان به مطب دندانپزشکی مراجعه می کنند.که معمولا درمان آنها در یک جلسه انجام می شود وroot canal دندان تکمیل می گردد.
در مواردی مانند آبسه های دندانی یا در دندانهای با درد شدید ممکن است نیازمند به درمان های دو جلسه ای شویم که این امر توسط دندانپزشک تشخیص داده می شود.دندانها بعد از درمان ریشه نیازمند ترمیم تاج دندان و یا روکش می باشند.که در مواردی که میزان پوسیدگی زیاد باشد و حجم زیادی از دندان از دست رفته باشد توصیه به روکش دندان می شود.
بعد از درمان ریشه بهترین زمان برای ترمیم یا روکش کردن دندان یک هفته بعد از درمان ریشه می باشد. در این مدت بیمار ممکن است احساس درد به خصوص هنگام فشار بر دندان داشته باشد و یا دچار تورم در اطراف دندان شود که این عمر طبیعی است و ممکن است نیازمند به درمان آنتی بیوتیکی باشد.بیمار در فاصله ی بین درمان ریشه و ترمیم تاج دندان باید در خوردن مواد غذایی سفت دقت کند تا تاج دندان دچار شکستگی و یا آسیب بیشتر نگردد.
جراحی فک و صورت
درمان ارتوسرجری یا ارتودنسی توام با جراحی برای اصلاح مشکلات شدید اسکلتی و دندانی که در سنین رشد مراجعه نکرده و یا قابل درمان نبوده اند ،معمولا در انتهای دوره ی بلوغ انجام می شود . در این روش همکاری ارتودنتیست و جراح فک و صورت الزامی است و لذا می بایست بیمار قبل از شروع درمان توسط ارتودنتیست و جراح معاینه شده و پس از بررسی و تعیین طرح درمان نسبت به شروع درمان اقدام گردد.
شروع درمان :
معمولا می بایست درمان ارتودنسی آغاز شود ودندان های هر فک با استفاده از دستگا های ارتودنسی ثابت و یا ترکیبی از دستگاه های ثابت و متحرک تنظیم و مرتب گردد.در این صورت باید پس از اتمام مرحله ارتودنسی و قبل از جراحی شرایط به گونه ای آماده باشد که پس از جراحی روابط دندانی مطلوب و قابل قبولی حتی المقدور فراهم گردد.
انجام جراحی:
در این مرحله بیمار جهت انجام جراحی به جراح مراجعه و پس از هماهنگی نسبت به جراحی اقدام می شود.پس از انجام جراحی مجددا بیمار جهت درمان ارتودنسی ارجاع داده می شود.
مراحل انتهایی درمان:
مراحل انتهایی درمان جهت حفظ نتیجه عمل انجام می شود.در انتهای درمان و پس از تثبیت وضعیت،دستگاه های ثابت ارتودنسی از دهان بیمار خارج شده و پلاک های متحرک و ثابت نگهدارنده جهت نگهداری وضعیت در دهان قرار می گیرد. که حداقل به مدت یکسال می بایست در دهان حفظ شود.
انواع عمده مشکلاتی که می بایست جهت درمان آنها با روش ارتوسرجری اقدام نمود:
Severe skeletal class III:جلو بودن فک پایین یا عقب بودن فک بالا (با شدت متوسط و زیاد)
Severe skeletal class II: جلو بودن فک بالا یا عقب بودن فک پایین(با شدت زیاد)
Open bite:وجود فاصله زیاد بین دندان های جلو همراه با ازدیاد طول صورت
Deep bite:صورت بسیار کوتاه همراه با جفت شدن عمیق دندان ها به صورتی که در حالت قرار دادن دندانها بر روی هم دندانهای جلوی پایین دیده نشود.
Deviation:انحراف فک پایین یا بالا و عدم تقارن صورت
مطالب مرتبط:
ب:تخصص ها و رشته های مختلف دندان پزشکی
دندان بهترین نقش و سختترین ساختار را در فک انسان و بسیاری از جانوران مهرهدار دارد. عمده ترین کاربرد دندان ، تکه تکه و آسیاب کردن غذاها میباشد. علاوه بر این ، در انسانها ، دندان نقش بسیار مهمی در تکلم و ادای صحیح کلمات ایفا میکند.
هر فرد در دوره زندگیش دارای دو سری دندان میشود.
تعداد دندانهای شیری بیست عدد بوده که بطور مساوی در هر فک جای میگیرد. پس از مدتی سی و دو دندان اصلی به مرور جایگزین دندانهای شیری میگردند. از آنجا که دندانهای شیری پایه و اساس دندانهای اصلی و دائمی هستند، مراقبت از آنها و رعایت اصول بهداشت دهان و دندان ضروری میباشد. این دندانها ۲۰ عدد (۱۰ عدد در هر آرواره) میباشند که در نیمه هر آرواره دو دندان پیشین ، یک دندان نیش ، دو دندان آسیاب کوچک قرار گرفته است. تکامل دندانهای شیری از دوره جنین شروع میشود و در آمدن آنها پس از تولد و از شش ماهگی شروع میشود.
این دندنها ۳۳ عدد (۱۶ عدد در هر آرواره) میباشند که در نیمه هر آرواره دو دندان پیشین ، یک عدد دندان نیش ، دو دندان آسیاب کوچک و سه دندان آسیاب بزرگ قرار دارد. رویش دندانهای دایمی از شش ماهگی شروع و آخرین دندانهای آسیاب بزرگ به نام دندانهای عقل در سنین بیست سالگی در میآیند. توضیح اینکه دندانهای آسیای بزرگ فاقد دندانهای شیری هستند. سی و دو دندان دائمی ، به شرح ذیل تقسیم بندی و نامگذاری شدهاند.
به چهار دندان جلویی در فک بالا و پائین ( جمعا“ هشت دندان )، دندانهای پیش گفته می شود. دندانهای پیش بزرگ، تخت و دارای لبه تیز و باریک هستند که برای بریدن لقمه کاربرد دارند .دندانهای پیش تک ریشه ای هستند.
در طرفین دندانهای پیش ، دندانهای نیش قرار دارند. شکل و ساختار آنها ضخیم و برجسته است که منتهی به یک سر تیز و برنده میشوند. این دندانها برای بریدن قطعات گوشت بسیار مناسبند.
کنار هر دندان نیش ، دو دندان آسیای کوچک (جمعا“ هشت عدد) قرار دارند که فاصله بین دندانهای نیش تا آسیای بزرگ را پر میکنند. سطح روی آنها پهن و تخت و لبههای آنها تیز و عاج دار میباشد. دندانهای آسیای کوچک کنار نیشها ، دو ریشهای و دندانهای آسیای کوچک کنار آسیاهای بزرگ ، تک ریشهای هستند. در فک پائینی ، تمامی دندانهای آسیای کوچک ، تک ریشهای میباشند.
سه دندان آخر در طرفین فکهای بالا و پائین ، دندانهای آسیای بزرگ هستند که شمار آنها جمعا“به دوارده عدد میرسد که به ترتیب آسیای اول ، دوم ، سوم نامیده میشوند. دندانهای آسیای اول ، دقیقا“ کنار دومین دندان آسیای کوچک قرار داشته و به دندانهای آسیای شش سالگی هم معروف میباشند.
دندانهای آسیای بزرگ سوم که به دندان عقل نیز معروف میباشند، در انتهای فکها واقع شده و معمولا“ بین ۱۶ تا ۲۰ سالگی شروع به در آمدن میکنند. از آنجایی که دندانهای عقل ، آخرین دندانهایی هستند که در میآیند، عمدتا“روی فک جای کافی برای رشد آنها باقی نمیماند. اگر دندانها بهم فشرده و فک کوچک باشد، ممکن است دندانهای عقل زیر سایر دندانها یا استخوان فک نهفته شوند. اگر تنها قسمتی از دندان عقل دربیاید ایجاد درد و ناراحتی خواهد کرد که در آن صورت باید با جراحی از دهان خارج شود.
بین دندانهای عقل و آسیای بزرگ اول ، دندانهای آسیای بزرگ اول دندانهای آسیای بزرگ دوم یا دندانهای آسیای دوازده سالگی وجود دارد. دندانهای آسیای بزرگ ، دندانهای درشتی هستند که سطح آنها پهن بوده و برای آسیا ب کردن و جویدن غذا کاربرد دارند. آسیاهای بزرگ واقع بر روی فک بالایی ، ریشههای مجزا دارند ولی دندانهای آسیای بزرگ فک پائینی ، دو ریشهای هستند.
هر دندان دارای یک قسمت خارج از لثه به نام تاج و قسمت دیگری درون آرواره به نام ریشه میباشد که مرز بین این دو قسمت را گردن یا یقه دندان مینامند. ریشه دندان در درون حفرهای از استخوان فک قرار گرفته که این استخوان از نوع نابالغ میباشد. تاج دندان از داخل به خارج شامل مغز ، عاج ، مینا است و ریشه دندان از داخل به خارج شامل مغز ، عاج ، سیمان و لیگمان دور دندانی یا پریودونت میباشد.
در وسط دندان حفرهای قرار دارد که این حفره در قسمت تاج ، وسیع بوده و اطاقک پالپی و در قسمت ریشه ، کانال ریشهای نامیده میشود. پالپ دندان شامل ماده زمینهای ، الیاف کلاژن ظریف ، سلولهای فیبربلاست ، ماکروفاژ ، پلاسما سل ، لنفوسیت ، رگهای خونی و رشتههای عصبی میباشد که عروق و اعصاب از سوراخی در عمق ریشه به نام سوراخ راسی به درون مغز وارد میشوند. در محیط مغز سلولهای سازنده عاج قرار گرفتهاند.
عاج بافت مینرالیزهای شبیه استخوان میباشد که در اطراف مغز دندان ، هر تاج و ریشه ، قرار گرفته و ضخامت عمده دندان را تشکیل میدهد. مواد معدنی عاج عمدتا از نمکهای کلسیم به صورت بلورهای هیدروکسی آپاتیت میباشد که حدود ۷۰ در صد وزن خشک آن را تشکیل میدهند. ماتریکس عاج حاوی الیاف کلاژن نوع I و کیکوز امینو گلیکان میباشد که توسط سلولهای سازنده عاج (ادونتوبلاست) سنتز و ترشح میگردند. عاج از نظر فیزیکی سفت تر از استخوان و زرد رنگ میباشد. عاج توسط سلولهای ادونتوبلاست ساخته میشود و زاویه این سلولها به نام زاویه تومز (Tomes Fibr) نامیده میشود. زاویه تومز در عاج ، درون لولههای باریکی به نام لولههای عاجی قرار میگیرند.
در سطح ، رو به حفره مغزی تا پایان عمر ادامه مییابد. بنابراین با پیشرفت سن بر ضخامت عاج افزوده میشود و از صحت حفره مغزی کاسته میگردد. عاج ساخته شده در حد فاصل سلولهای ادونتوبلاست و عاج معدنی شده که فاقد مواد معدنی میباشد، پیش عاج نامیده میشود. عاج ، بر خلاف استخوان در صورت از بین رفتن سلولهای ادونتوبلاستی برای مدتها باقی میماند و این امر حفظ دندانهای فاقد مغز زنده را امکانپذیر میسازد. عاج به علت حضور زوایای تومز و انتهاهای عصبی آزاد در درون لولههای عاجی ، بافتی حساس میباشد و همه تحریکات وارده به عاج به صورت درد دریافت میشود. به همین دلیل سطح عاج در تاج دندان توسط مینا و در ریشه توسط سیمان پوشیده شده است.
مینا به عنوان لایه محافظی برای عاج تاج دندان محسوب میشود. مینا سختترین بافت بدن به شمار میرود که حدود ۹۷ درصد آنرا مواد معدنی تشکیل میدهد که عمدتا به صورت بلورهای هیدروکسی آپاتیت میباشند. ماتریکس آلی مینا فاقد کلاژن و حاوی پروتئینهای ویژهای به نام آمیلوژن (Amelogenin) و انملین (Enamelin) میباشد. ماتریکس مینا توسط سلولهایی به نام آمیلوبلاست سنتز و ترشح میگردد که این سلولها در مرحله تکامل جوانه دندانی در سطح مینا قرار دارند و چون پس از در آمدن دندن از بین میروند، مینا غیر قابل ترمیم است و هیچگونه آسیب وارده به آن جداره جبران نمیگردد.
از نظر میکروسکوپی مینا از میلهها یا منشورهای مینایی تشکیل شده که از عمق به سطح قرار گرفتهاند و در اطراف هر منشور مینا ناحیه غنی از مواد آلی به نام غلاف مینایی یا غلاف منشوری وجود دارد و ماده مینایی بین منشورهای مینایی را مینای بین منشوری مینامند. آخرین محصول سلولهای آمیلوبلاست در سطح مینا لایه ظریفی را تشکیل میدهد که کوتیکول مینا نامیده میشود. مینا از نظر فیزیکی به رنگ سفید میباشد که سطح دندان حداقل میباشد (عاملی که به شروع پوسیدگی در این نواحی کمک میکند).
سیمان بافتی شبیه استخوان ولی فاقد سیستمهای هاوسی و رگهای خونی است که در سطح خارجی عاج را در ناحیه ریشه دندان میپوشاند. سیمان در نزدیکی یقه دندان نازک و در عمق ریشه ضخیم میباشد. سیمان نزدیک یقه و همچنین سیمانی که در مجاورت عاج قرار دارند، فاقد سلول است و به سیمان بی سلول مرسوم است. ولی در بقیه جاها سیمان سلول دار بوده و حاوی سلولهایی به نام سمنتوسیت میباشد. به علت سیمان سازی ، ضخامت سیمان با پیشرفت سن افزایش مییابد.
لیگمان دور دندان بافت همبند متراکمی است که هم به عنوان ضریع عمل میکند و هم اتصال محکمی را بین ریشه دندان و استخوان بوجود میآورد. این لیگمان در سطح رو به استخوان حاوی استئوبلاست و استئوکلاست و در سطح رو به سیمان حاوی سمنتوبلاست میباشد. بافت همبند تشکیل دهنده لیگمان دور دندانی ، فاقد الیاف الاستیک و حاوی رگهای خونی و لنفی و اعصاب ، مخصوصا در سطح مجاور سیمان میباشد. الیاف کلاژن لیگامان دور دندانی به صورت دستههای متعدد افقی و مایل ، سیمان ریشه را به استخوان فک چسباندهاند. ترتیب قرار گیری و انعطاف پذیری این الیاف جابجایی محدود دندان و انجام عملیات ارتودنسی را امکانپذیر میسازد و همچنین به عنوان ضربه گیر از وارد شدن ضربه مستقیم به دندان و ساییدگی آن جلوگیری میکند. فعالیتهای متابولیک و سنتز کلاژن در لیگامان دور دندانی دارای شدت بالایی است و به همین دلیل هر گونه اختلال در سنتز کلاژن باعث اختلال در ساختمان لیگامان و لق شدن دندانها میگردد.
لثه قسمتی از مخاط دهان میباشد که بطور محکم به پریوست استخوان فک در فک فوقانی و تحتانی چسبیده است. اپیکلیوم لثه در سطح رو به حفره دهانی از نوع سنگفرشی مطبق شاخی است که بافت همبند زیرین آلن دارای پاپیهای بلندی میباشد. در سطح مجاور دندان ، اپیکلیوم لثه ضخیم شده و به سطح مینا چسبیده است و سلولهای اپیکلیال توسط اتصالات نیمه دسموزوم به این لایه متصلند. این اتصالات با یشرفت سن به طرف ریشه عقب نشینی کرده و باعث نمایان شدن ریشه میگردند.
ب:تخصص ها و رشته های مختلف دندان پزشکی
تخصص دندانپزشکی کودکان
تخصص درمان ریشه (اندودانتیست )
تخصص پروتزهای دندانی ( پروستودانتیست )
تخصص جراحی لثه ( پریودانتیست )
تخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی
تخصص آسیب شناسی دهان ، فک و صورت ( پاتولوژیست دهان ودندان )
سایر دورههای تکمیلی دندانپزشکی
تخصص های دندانپزشکی
دندانپزشکی مشابه رشته پزشکی پس از اتمام دوره ی عمومی وارد مرحله تخصصی می گردد.
تخصص های دندانپزشکی که باعث ایجاد مهارت و خدمات اختصاصی تر دندانپزشکی جهت بیماران می گردند عبارتند از
تخصص دندانپزشکی کودکان
انجام درمان های دندانپزشکی جهت کودکان با توجه به شرایط خاص سنی و روانی کودک کار ساده ای نیست . متخصصین دندانپزشکی کودکان آموزش های کافی جهت ارائه درمان های لازم با استفاده از اصول کنترل رفتاری را به عهده دارند.با توجه به اینکه دندانهای شیری علاوه بر ارائه فانکشنال و زیبایی مناسب در دوران کودکی ،زمینه ساز حضور مناسب و صحیح دندانهای دائمی در دهان می باشند. ارائه خدمات درمانی اختصاصی برای آنها یک ضرورت انکار ناپذیر است.انجام درمان های ارتودنسی و اصلاح ناهنجاری های فک و صورت در دوره رشد از جمله وظالیف متخصصین کودکان می باشد همچنین این گروه از متخصصین دندانپزشکی آموزش های لازم جهت ارائه درمان های دندانپزشکی تحت بیهوشی در اتاق عمل را گذرانده اند.
در تخصص ارتودنسی هدف دندانپزشک ردیف کردن دندان ها با استفاده از وسایل و ابزار های ارتودنتیست .همچنین درمان ناهنجاری های فکی و صورتی در سنین رشد با استفاده از قواعد ارتو پدیک در این حیطه قرار می گیرد .
درمان های ارتودنسی می تواند به صورت ثابت یا متحرک باشد .
تخصص درمان ریشه (اندودانتیست )
درمان ریشه یا اندو مربوط به آن بخش از درمان های دندانپزشکی است که در ناحیه مغز دندان (شامل عصب و عروق خونی متمرکز در وسط دندان )انجام می گردد.متخصصین این رشته سعی بر آن دارند که با بازسازی و یا حذف مجموعه مذکور امکان بقای طولانی تر ساختار اصلی دندان را فراهم آورند.
این گروه از متخصصین دندانپزشکی ارتباط نزدیکی با تخصص های پزشکی از جمله متخصصین پوست دارند.ضایعات موجود در مخاط دهان و پوست ناحیه فک و صورت توسط این گروه از متخصصین مورد ارزیابی قرار می گیرند تشخیص به موقع بسیاری از بیماری های مذکور می تواند از بروز مشکلات شدید که حتی می تواند تهدید کننده حیاط باشد پیشگیری کند.
تخصص پروتزهای دندانی ( پروستودانتیست )
پروتز به هر گونه جسم خارجی که در بدن قرار می گیرد اطلاق می گردد.پروتز های دندانی وظیفه بازسازی ساختار های به شدت از بین رفته و یا جایگزینی کامل آنها راعهده دارند.که این امر از طریق روکش تک واحدی و یا بیریج های چند واحدی انجام می گردد.بخشی از درمان های ایمپلنت نیز توسط این گروه انجام می گردد.
درمان های بازسازی تخریب های گسترده فک و صورت به علت تصادفات و یا بیماری ها نیز در حیطه ی تخصصی متخصصین پروتز قرار می گیرد.
متخصصین رادیو لوژی دهان و فک و صورت مانند متخصصین رادیو لوژِی پزشکی وظیفه تهیه و تشخیص و گزارش مشاهدات خود از کلیشه های رادیولوژِی را به عهده دارند. رادیو گرافی های فک و صورت از رادیو گرافی های تک دندان تا رادیو گرافی های کامل فک و صورت جهت درمان و تشخیص ناهنجاری ها و سی تی اسکن میتواند باشد.
متخصصین جراحی دهان و فک و صورت از جراحی های ساده در کیلینیک تا جراحی های پیشرفته در ناحیه فک و صورت در اتاق عمل را انجام میرسانند.همچنین بسیاری از جراحی های زیبایی که به ناحیه فک و یک دوم تحتانی صورت در حیطه متخصصین فعالیت مربوطه قرار می گیرد.
تخصص جراحی لثه ( پریودانتیست )
پریودنتیست یا جراح لثه وظیفه تشخیص و درمان بیماری های مربوط به لثه و بافت های نگه دارنده دندان را بر عهده دارد.بیماری های لثه ارتباط مستقیمی با سلامت عمومی بدن به خصوص در بانوان و کهنسالان دارند.درمان بیماری های مذکور باعث ارتقا کیفیت زندگی می گردد.همچنین درمان های ایمپلنت و جایگزینی آن به جای دندانهای از دست رفته در حیطه فعالیت این متخصصین قرار دارد.
تخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی
ترمیم و یا پر کردن دندان توسط مواد خاص دندانپزشکی نظیر کامپوزیت و آمالگام و همچنین ارائه درمان های زیبایی در محدوده دندانها میتواند توسط متخصص ترمیمی انجام گردد.
اصلاح طرح لبخند،بیلیچینگ یا سفید کردن دندانها و لامیننت از جمله خدمات متخصصین ترمیمی می باشد.
تخصص آسیب شناسی دهان ، فک و صورت ( پاتولوژیست دهان ودندان )
متخصصین آسیب شناسی دهان و فک و صورت یا همان پاتولوژِیست های دهان و دندان وظیفه تشخیص بیماری های مرتبط با این حیطه را از طریق بررسی نمونه های بافتی به عهده دارند.ارتباط این گروه از متخصصین دندانپزشکی معمولا به صورت مستقیم با بیماران نمی باشد و از طریق ارجاع نمونه های برداشته شده توسط جراحان و بررسی لابراتواری و میکروسکوپی انجام می گردد.
تخصص دندانپزشکی جامعه نگر که در سال های اخیرپا به عرصه تخصص های دندانپزشکی گذاشته است وظیفه ارائه راه کارهای ارتقا سلامت و بهداشت عمومی جامعه در حیطه دهان و دندان را به عهده دارند. و به نوعی با جمع بندی نوع ارائه خدمات سایر گروه های تخصصی دندانپزشکی وظیفه سیاست گذاری در امر درمان و پیشگیری مشکلات دهان و دندان را به عهده دارد.
علاوه بر تخصص های فوق دوره های خاصی تحت عنوان فلوشیپ (فوق تخصص)وجود دارند که متخصصین رشته های مربوطه با طی آنها تبحر بیشتری در آن محدوده پیدا می کنند.
فلوشیپ جراحی ایمپلنت
فلوشیپ پروتز ایمپلنت
فلوشیپ ارتودنسی کودکان و نوجوانان
فلوشیپ دندانپزشکی بیمارستانی
فلوشیپ جراحی ارتوسرجری
سایر دورههای تکمیلی دندانپزشکی:
دورههای تکمیلی بعد از اتمام دوره دانشگاهی دندانپزشکی فراوان هستند ولی تخصص محسوب نمیشوند. دندانپزشکان با شرکت در این دورهها میتوانند دانش و مهارت خود را ارتقا دهند. دورههایی مانند دورههای آموزش ایمپلنت و زیبایی و … همه ساله توسط مراکز مخلف که بیشتر خصوصی هستند برگزار میشود. بسیاری از شرکتهای تجاری هم برای تبلیغ و فروش محصولات خود آموزشهای مربوط درمانهایی مربوط به ابزارها و تولیدات خود را برای دندانپزشکان ارائه میکنند. مسئله مهم این است که هیچ کدام از این دورهها از نظر عنوان رسمی «تخصص» محسوب نمیشود.
مطالب مرتبط
تهران ، پل مدیریت، چهارراه مسجد قدس(تقاطع شهرک غرب و سعادت آباد)، پلاک ۴۵، طبقه دوم ساختمان ساختمان پزشکان و داروخانه شبانهروزی ستاره
شماره تلفن ۱: ۸۸۶۸۱۳۵۲
شماره تلفن ۲: ۸۸۶۸۱۹۷۷
کلیه حقوق این سایت برای دکتر مصطفی محاوری - متخصص دندانپزشکی کودکان ونوجوانان محفوظ می باشد.
طراحی توسط : جهان پردازطب 88104626