در گذشته به دلیل عدم توانایی ارتباط بین دندانپزشک و بیمار خردسال و دلایل رفتاری ، مشکل سن شروع درمان، مسئله مهمی به شمار می رفت . به همین دلیل سن مرسوم اولین ملاقات دندانپزشکی ، سه سالگی یا پس از آن بود. در حال حاضر با بلوغ فکری جامعه در زمینه پیشگیری برای بیماران خردسال ، این سن برای شروع خدمات پیشگیری مناسب بسیار بالا به نظر می رسد و لذا تاکید بر انجام ملاقاتهای روتین دندانپزشکی در یک سالگی و یا حتی قبل از آن می شود . با کودک باید متفاوت از بالغین رفتار کرد و در واقع شیوه های کنترل رفتاری به شدت به سن وابسته اند .
کودکان یکی از بزرگترین منابع جهان هستند ، آنها امید آینده می باشند . یک کودک سالم برای دنیایی بهتر ، امید بهتری نسبت به یک کودک بیمار است یک دهان سالم با وجود تمام دندانها و نظم دندانی با ثبات و زیبا همگی جزء اهداف است که باید در پیشبرد و دستیابی آن برای کودک تلاش کنیم . در نتیجه امروزه سلامت دندانی هر کودکی بی توجه به ملیت ، نژاد و مکان جغرافیایی او، مساله ای مورد توجه برای جامعه جهانی دندانپزشکی بشمار میرود .
در طرح جامع پیشگیری از بیماری های دهان و دندان نه تنها پرسنل دندانپزشکی ، بلکه کودکان و والدین آنها و هر فرد علاقه مند و مسئولین سلامت کودک نیز سهیم هستند . این طرح باید در فاصله کوتاهی پس از بارداری و قبل از شروع بیماری های دهان آغاز گشته و باید بر پایه منظمی که مطمئن شویم فاکتورهای خطر خیلی زود برای بیماری های دهان شناخته شده و بطور موثری در سرتاسر حاملگی ،نوزادی ، کودکی و نوجوانی با آنها رفتار می شود ، ادامه یابند .
مشورت در دوران قبل از تولد و رژیم غذایی مناسب و تغذیه صحیح مادر باردار:
بیش از یک قرن است که پزشکان به اهمیت مشورت در دوران قبل از تولد و مراقبت از مادر باردار پی برده اند . در تحقیقات اخیر ثابت شده است که بین وجود بیماری لثه مادر در هفته های ۲۱ تا ۲۴ بارداری و تولدهای زودرس و بیماری پریو در زمان وضع حمل و پره اکلامپسی و بین میزان میکرب پوسیدگی زا در مادران و تجربه پوسیدگی در فرزندانشان ارتباط نزدیکی وجود دارد.
بدین سبب توجه به سلامت دهانی زنان در دوران بارداری بسیار با اهمیت است و برای این کار باید مشاوره در دوران قبل از تولد انجام شود . این مشاوره مستقیما مرتبط با سلامت و تکامل دهان نوزاد است .
بازگشت
رژیم غذایی مناسب و تغذیه صحیح مادر باردار، در سلامت آینده دندانهای كودك نقش دارد.
رژیم غذایی مادران باردار باید حاوی مقادیر كافی كلسیم، فسفر و ویتامین‌ها باشد. همچنین مصرف مقادیر مناسب میوه، سبزیجات، عدس و گوشت سفید نیز به این افراد توصیه می‌شود.
در دوران بارداری باید از مصرف الكل، سیگار، كافئین و قرص‌های خواب‌آور خودداری کرد و برای استفاده از هرگونه دارو با پزشك معالج مشورت نمود، چراکه این مواد و داروها به ویژه در سه ماهه اول بارداری اثرات نامطلوبی بر جنین دارند. به عنوان مثال داروی تتراسایكلین با اثر مستقیم بر ساختمان مینای در حال تشكیل، باعث تغییر رنگ و لكه لكه شدن آن شده و دندان را مستعد پوسیدگی پس از رویش می‌نماید.
اولین ویزیت :
رویش دندانهای كودك از حدود ۶ ماهگی آغاز می‌شود اما گاهی برخی نوزادان با یك یا دو دندان نیز متولد می‌شوند. زمان و نحوه رویش دندان در همه كودكان یكسان نیست و معمولاً با گریه و بی‌قراری كودك همراه است.
در این حالت، جویدن اجسام سفت و تمیز توسط کودک و ماساژ ملایم لثه ها با تكه فلزی سرد مانند پشت قاشق چایخوری در کاهش ناآرامی او مفید است. کودک بهتر است از هنگام تولد تا قبل از يک سالگي به دندانپزشک مراجعه نمايد تا توصيه هاي لازم در خصوص روشهاي تغذيه اي و بهداشت دهان صورت گيرد. در اين سن در صورت لزوم مي توان نسبت به بر طرف کردن لکه هاي رنگي و جرم هاي بالاي و زير لثه اي اقدام نمود.بعد از يک سالگي کودک، انجام درمان فلورايد تراپي موضعي در فواصل هر ۶ ماه يک بار توصيه مي شود.
بازگشت
در سنين ۲-۶ سالگي علاوه بر ادامه درمان فلوراید تراپی ، انجام درمانهاي فيشورسيلنت تراپي دندانهاي شيري در صورت لزوم توصيه ميشود.در اين سن در صورت لزوم گرفتن راديو گرافي هاي دندانپزشكي بلا مانع است.
در حدود سنين ۷-۶ سالگي همزمان با رويش دندانهاي قدامي دائمي و آسياي بزرگ اول،علاوه بر درمان فیشورسیلنت دندانهای دائمی، بايد کودک جهت ارزيابي و کشف بيماري هاي لثه توسط دندانپزشک مورد ارزيابي قرار گيرد.
بازگشت
کودکاني که به دلايلي نقص سيستم ايمني دارند، بيشتر در معرض خطر از دست دادن زود هنگام استخوان حمايت کننده دندان قرار داشته و بايد بيشتر مورد مراقبت قرار گيرند. دندانپزشکان به ويژه متخصصين اطفال مايلند پيش از تولد کودک با والديني که در انتظار تولد کودکشان هستند مشاوره داشته باشند زيرا بحث و مشاوره مادران باردار در مورد اهميت تغذيه خوب دوران بارداري و اعمالي که بر سلامت عمومي و دنداني کودک آينده تاثير گذار است، عملي مناسب و مفيد است. مراقبت از سلامت دهاني نوزادان پايه و اساس مراقبتهاي دنداني براي تمام طول عمر ميباشد و معاينات دهاني منظم و اخذ راهنمايي هاي لازم از دندانپزشک در دوران نوزادي و کودکي ميتواند شانس رهايي از بيماري هاي دهاني قابل پيشگيري براي تمام عمر را بيشتر کند .
مصرف خوراکي آنتي بيوتيک تتراسيکلين در دوران بارداري ميتواند باعث تغيير رنگ دندانهاي شيري و بروز لکه هاي تيره و عدم تشکيل مناسب بافت سخت دندان شود. مادران باردار بايد به اهميت ملاقات با دندانپزشک واقف باشند و نسبت به ترميم پوسيدگي هاي دنداني خود اقدام نمايند. وجود پوسيدگي هاي دنداني فعال در مادر ميتواند باعث انتقال آن به نوزاد شود و اين امر مسئول گسترش ضايعات پوسيدگي در سنين بسيار پايين است. مراقبت از سلامت دهاني نوزادان در حالت ايده آ ل ميتواند با مشاوره سلامت دهاني با پدر و مادر قبل از تولد کودک آغاز شود و اولين ملاقات براي ارزيابي اوليه دهان کودک بايد پس از رويش اولين دندان شيري و قبل از يک سالگي صورت گيرد.
لازم است دندانپزشک معاينه دهاني براي نوزادان را در هر سني حتي اوايل زندگي انجام دهد و توصيه ميشود هر زمان که والدين با پزشک کودک براي پرسيدن سوالاتي در مورد تظاهراتي در بافتهاي دهاني نوزاد تماس گرفتند معاينه کودک انجام گردد.حتي هنگامي که هيچ مشکل شناخته شده اي وجود ندارد اولين جلسه ملاقات دندانپزشک و معاينه کودک بايد حداکثر تا يک سالگي صورت گيرد.اين ملاقات دندانپزشکي زود هنگام دندانپزشک و والدين را قادر ميسازد تا پيش از اينکه هر گونه مشکل جدي ايجاد شود در مورد روشهاي بهره گيري از سلامت دهاني عالي بحث و مشاوره داشته باشند.
بازگشت
عموما معاينه دهاني مناسب براي نوزادان ساده و خيلي سريع انجام ميشود ولي همين معاينه ميتواند اولين قدم مهم به سمت سلامت دهاني عالي براي يک عمر باشد. هنگام معاينه دهاني نوزاد، والدين بايد کودک خود را به آرامي مهار کنند و گريه کردن در حين انجام معاينه براي کودک طبيعي است. نوزاد در روي پاي يکي از والدين قرار ميگيرد که اين حضور پدر يا مادر باعث حمايت عاطفي کودک شده و همچنين به والدين اجازه ميدهد که به مهار کودک کمک کنند.
معاينه اوليه معمولا صرفا با انگشت دست توسط دندانپزشک انجام ميشود و با وجود اينکه گفتگوي موثري بين دندانپزشک و بيمار انجام نميگيرد يا بسيار کم است کودک در ميابد که در انتهاي معاينه هيچ اتفاق بدي نيفتاده است و همچنين کودک مي فهمد که اين عمل با اجازه پدر و مادر که در آنجا ماندند و به معاينه کودک کمک کردند صورت گرفته است .
بازگشت
لجاجت کودک هيچگاه دوام نخواهد داشت و اين تجربه، اثر زيانباري بر رفتار آينده او به عنوان يک بيمار دندانپزشکي نخواهد داشت . به عبارت ديگر تجارب ما نشان ميدهد که اين گونه معاينات زود هنگام که با معاينات دوره اي بعدي پيگيري ميشود ،اغلب به کودکان کم سال تر کمک ميکند که بيماران دندانپزشکي بسيار خوب و بدون هيچ ترسي در سنين اوليه کودکي باشند و در نتيجه شانس اين کودکان براي بهره گيري از سلامت دهاني عالي در تمام طول زندگي بيشتر است. پايه دندانپزشکي کودکان بر هدايت و کنترل کودکان در تجربه هاي دندانپزشکي شان بنا شده است.
در کوتاه مدت اين توانايي لازمه تامين نيازهاي دنداني آتي انهاست و همچنين اثرات سودمند آن در دراز مدت هنگامي نتيجه ميدهد که بذرهاي سلامت دنداني آينده در همان اوايل زندگي کاشته شده باشد. يکي از تفاوتهاي مهم بين درمان کودکان و بزرگسالان نوع ارتباط دندانپزشک و بيمار است .درمان کودک ، اغلب بر پايه ارتباط يک به دو يعني بين دندانپزشک با کودک و والدين او صورت ميگيرد و نگرش والدين به خصوص مادران داراي تاثير مهم و مشخص بر رفتار کودکان در مطب دندانپزشکي است .
مطالب مرتبط:
فلوراید تراپی و فیشور سیلنت
اطلاعات مورد نیاز جهت والدین مراجعه کننده
پوسیدگی و پیشگیری از پوسیدگی
بازگشت
به علت تحرک زیاد کودکان در این سنین ،متاسفانه کودکان به شدت مستعد صدمات به خصوص در ناحیه فک و دندان می باشد. لذا لازم است تمهیدات لازم جهت پیشگیری از بروز صدمات و تروما دندانی در محیط منزل ،مدرسه و بازی در نظر گرفته شود.
مطالب مرتبط:
متخصص دندانپزشکی کودکان
مقالات دکتر مصطفی محاوری(آنچه والدین باید بدانند)
مطالب مرتبط:
