پوسیدگی دندانی زودرس کودکان
دندان های شیری کودک مهم هستند. اگر دندانهای کودک خیلی زود از دست بروند، ممکن است دندان های مجاور حرکت کنند و فضای کافی برای رویش دندان های دائمی وجود نداشته باشند.
⬅️همچنین پوسیدگی دندان می تواند هزینه ، درد و ناراحتی و عفونت های پرخطر را به دنبال داشته باشد. پوسیدگی دندان خردسالان (به نام پوسیدگی زودرس کودکی) شایع ترین بیماری مزمن عفونی دوران کودکی است و با نام پوسیدگی شیردهی یا پوسیدگی شیشه شیر نیز شناخته می شود.
انجمن دندانپزشکی کودکان آمریکا (AAPD) در مورد علل و نشانه های پوسیدگی زودرس دندان بیان می کند:
⬅️پوسیدگی در نوزادان ممکن است به صورت لکه های سفید در دندان های فک بالا ظاهر شود. این لکه ها در ابتدا ممکن است حتی توسط دندانپزشک بدون تجهیزات مناسب کشف نشوند. این پوسیدگی ها به تدریج پیشرفت کرده و رنگ آنها به قهوه ای متمایل می شود. همچنین پوسیدگی ها به راحتی از مواد رنگی (از جمله قطره آهن) رنگ گرفته و قابل دیدن می شوند.
بازگشت
پیشگیری از پوسیدگی دوران شیرخوارگی:
قبل از رویش دندانهای کودک، ما بعنوان یک پدر و مادر آگاه باید بطور مرتب دهان نوزاد را تمیزکنیم وبعد ازهر وعده شیر دهی با استفاده از یک پارچه تمیز یا گاز استریل مرطوب که دور انگشت پیچیده ایم ، لثه را ماساژ دهیم.
تمیز کردن لثه ها پیش از رویش دندانها به کاهش میکروبهای پوسیدگی زا تا بعد از رویش دندانها کمک میکند، بویژه اینکار را باید بعد هر بار شیردهی در نصف شب انجام داد چرا که بزاق دهان در طی شب کاهش می یابد و نمیتواند عملکرد ضد میکروبی خود را انجام دهد.
پس از شروع رویش دندانهای شیری از سن ۶ ماهگی تمیزکردن لثه و دندانها بویژه در نصف شب اهمیت بیشتری پیدا میکند. حتی میتوانید پس از هر بار شیردهی با کمک یک شیشه آب جوشیده شده خنک به کودک آب بخورانید.
🟢🟢🟢🟢
متاسفانه بسیاری از والدین فکر میکنند پوسیدگی دندانهای جلوی کودکشان به قطره آهن مربوط است و کودک را از قطره آهن محروم میکنند ودر آینده مشکل کم خونی نیز به او اضافه خواهد شد در حالیکه علت پوسیدگی فقط بدلیل عدم رعایت بهداشت دهان بویژه در نصف شب پس از هر بار شیردهی میباشد.
👌در صورت عدم انجام بهداشت دهان با نمایی مشابه تصویر زیر روبرو خواهید شد که بسیار ناراحت کننده وغیر قابل تحمل برای کودکان خواهد بود.
ابتدا پوسیدگی در نواحی اطراف لثه با نمای شبیه برفک و سفید رنگ دیده میشود که بتدریج مانند یک کمربند دور تا دور دندان را فرامیگیرد و منجر به از دست رفتن تاج دندان، آبسه وعفونت میشود.تاکید میشود هرگز کودک خود را با شیشه حاوی شیر و سایر مایعات شیرین مانند آبمیوه نخوابانید.
بازگشت
برای پیشگیری از پوسیدگی:
ابتدا باید از ماهیت پوسیدگی دندان شناخت داشته باشیم در مورد پوسيدگي دندان بايد توجه داشت که اين موضوع مي تواند يک اخطار باشد، اخطار براي عدم رعايت بهداشت دهان. پوسیدگی دندان یک بیماری عفونی قابل انتقال است.
میکروبها فعالیت خود را در سطح دندان آغاز میکنند و سپس در ساختمان آن پیشرفت میکنند.میکروبها با استفاده از مواد قندی، اسید تولید میکنند که به بافت سخت دندانها آسیب میرساند.پوسیدگی از دندانی به دندان دیگر سرایت میکند. در عين حال پوسيدگي خود محلي عفوني است که ميزان باکتري هاي پوسيدگي زا را در دهان افزايش مي دهد.
پس لازم است با مشاهده اولين پوسيدگي، مراقبت بيشتري در مورد بهداشت دهان داشته باشيم تا دندان هاي ديگر دچار پوسيدگي نشوند.
درصد بالايي از پوسيدگيهاي دنداني کودکان ناشي از شير دادن به کودک، هنگام شب است. بيشتر مادران در طول شب به دفعات مکرر و يا با هر بار بيدار شدن کودک به او شير مي دهند غافل از اين که همين شير شبانه بيشترين تاثير را در پوسيدگي دندانها دارد. براي پيشگيري از پوسيدگي دندانهاي کودک ، بعد از يک سالگي بايد شيرخوردن در شب بصورت کنترل شده و نه به دلخواه کودک باشد.
يکي از عادتهاي غلط در برخي مادران اين است که قاشق و يا پستانک کودک را قبل از اين که در دهان کودک بگذارند به منظور تميز کردن، اول آن را داخل دهان خود مي گذارند.
همزمان با رويش دندانها، ميکروبهاي پوسيدگي زا وارد دهان شده و شروع به فعاليت ميکنند که اين عادت غلط برخي مادران باعث ميشود اين ميکروبهاي پوسيدگي زا زودتر وارد دهان کودک شوند و به همان نسبت پوسيدگيهاي دندان را در کودک افزايش مي دهند.
اگر دندان شيري پوسيده منجر به آبسه شود، مي تواند باعث آسيب به دندان دائمي اي شود که زير آن وجود دارد، پس در اين گونه موارد، بايد حتماً به دندانپزشک مراجعه کرد؛ البته براي رفع نگراني در مورد هزينه هاي بالاي دندانپزشکي، بايد اين نکته را متذکر شد که اگر پوسيدگي دندان شيري بسيار جزئي باشد يا کمتر از ۶ ماه ديگر به افتادن دندان مانده، مي توان با شرط رعايت دقيق تر بهداشت دهان، از پر کردن دندان صرف نظر کرد؛
✅البته تشخيص اين دو مورد فقط از عهده دندانپزشک برخواهد آمد، چرا که گاهي اوقات، ظاهر دندان پوسيدگي کوچکي دارد، اما پوسيدگي از زير به قسمت هاي داخلي تر نفوذ کرده است. در اين موارد، ممکن است مادر بر مبناي ظاهر دندان اين طور نتيجه گيري کند که پوسيدگي جدي نيست، اما زماني متوجه اشتباه خود شود که پوسیدگی دندان به عصب برسد و مشکلات بیشتری را ایجاد کند.
❌آبسه دندان تجمع چرک و مایعات عفونی است که دلیل ایجاد آن تکثیر و فعالیت باکتری های داخل یک دندان عفونی است. چرک زمانی ایجاد می شود که سیستم دفاعی بدن سعی می کند علیه عفونت ایجاد شده توسط باکتری ها مبارزه کند.
❌محل عفونت می تواند در ظاهر طبیعی به نظر برسد. در این حالت چرک در داخل استخوان محصور شده و فشار ایجاد شده توسط آن اغلب موجب بروز درد می شود. هرچند در بیشتر موارد، محل عفونت دردناک، نرم و متورم بوده و به شکل یک جوش روی لثه دیده می شود. اگر ناحیه برجسته فشار داده شود از آن مایع خارج می شود.
❌این نشان دهنده آن است که پوسیدگی دندان عمیق بوده و قسمت های داخلی و مرکز دندان که حاوی بافت های عروقی و عصبی است درگیر کرده است. به این قسمت دندان، پالپ دندان گفته می شود. هنگامی که در اثر پوسیدگی قسمت های سخت دندان از بین می رود، باکتری های موجود در دهان، از طریق حفره ایجاد شده در اثر پوسیدگی دندان به قسمت مرکزی دندان یا همان پالپ دندان نفوذ کرده و موجب مرگ و عفونی شدن آن می شوند.
در ادامه باکتری ها به تکثیر در پالپ دندان ادامه داده و چرک و مواد عفونی حاصل از فعالیت آن ها از طریق سوراخ موجود در نوک ریشه دندان به استخوان و بافت های احاطه کننده ریشه دندان انتشار می یابند. اگر دندان درمان نشود، چرک و مواد عفونی ممکن است از طریق لثه راهی به بیرون پیدا کرده و بصورت جوش در داخل دهان و روی لثه مجاور دندان عفونی دیده شود.
✅علاوه بر پوسیدگی، شکستگی و ترک های روی دندان که میتواند به دلیل آسیب های فیزیکی و ضربه به دندان ایجاد شود، راهی برای نفوذ باکتری های موجود در دهان به پالپ دندان ایجاد کرده و به همان طریقی که گفته شد موجب مرگ دندان و ایجاد عفونت و آبسه می شود.
این مشکلات در دندان کودکان و دندان های شیری شایع ترند.
دندان های شیری عاج و مینای به نسبت نازک تری دارند و پوسیدگی در آن ها به سرعت به پالپ دندان می رسد. تغذیه شبانه از شیر مخصوصا توسط شیشه شیر به سرعت موجب پوسیدگی دندان های شیری و در صورت عدم درمان موجب عفونت آن ها می شود.
برای پیشگیری از پوسیدگی علاوه بر ساختار دندان که به صورت ژنتیکی تعیین میکردد، وجود میکروب های پوسیدگی زا و وجود محیط مناسب برای رشد آنان ضروری است.
اولین قدم در راه پیشگیری از پوسیدگی تغذیه مناسب به معنای عدم مصرف و محدود کردن مواد پوسیدگی زا است.دومین قدم رعایت بهداشت دهان و استفاده از مسواک و نخ دندان به صورت منظم و روزانه می باشد.
🫵🏻با توجه به اینکه بر اساس تحقیقات گسترده و طولانی مدت وجود فلوراید در ساختار دندان میتواند باعث استحکام دندان نسبت به اسید های تخریب کننده دندان و مقاومت در برابر پوسیدگی گردد، باید با روشهای مختلف دندان را در مجاورت فلوراید قرار داد.
استفاده موضعی از فلوراید علاوه بر اینکه به خودی خود اثر ضد میکروبی دارد باعث ایجاد کریستال های فلوروآپاتیت در مینای دندان می شود که این کریستال ها نسبت به کریستال های معمول هیدروکسی آپاتیت که در ساختار طبیعی دندان وجود دارند مقاومت بیشتری در مقابل پوسیدگی دارند.
برای اینکه حداکثر تاثیر فلوراید روی دندان ها را شاهد باشیم باید علاوه بر استفاده از فلوراید در خمیر دندان ها و دهان شویه ها سالی ۳ بار فلوراید تراپی برای کودکان زیر ۱۵ سال و به خصوص کودکان زیر ۱۲ سال به صورت موضعی انجام گردد.
یکی دیگر از را ه های پیشگیری از پوسیدگی حذف محل مناسب برای لانه گزینی میکروب های پوسیدگی زا می باشد.دندان های آسیا بخصوص اولین آسیای بزرگ دائمی دارای شیار های عمیقی هستند که باعث می شود مواد غذایی و میکروب های پوسیدگی زا درآن جای بگیرند با پوشاندن شیار های این دندان ها توسط مواد شیار پوش (فیشورسیلنت) می توان از بروز پوسیدگی در آنها پیشگیری کرد.
بازگشت
قطره آهن برای کودکان:
قطره آهن برای کودکان متاسفانه کم خونی کودکان در کشور ما بسیار شایع است و عنصر آهن یک بخش عمده هموگلوبولین خون را تشکیل می دهد. بنابراین اگر مکمل آهن توسط پزشک کودکتان تجویز شد به هیچ عنوان از مصرف آن برای کودکتان سر باز نزنید.یک شایعه نادرست: قطره آهن باعث پوسیدگی دندان می شودصحیح: قطره آهن میتواند روی دندان بچه ها و گاهی حتی لثه های آنها رنگدانه ایجاد کند. پس این تغییر رنگ، پوسیدگی نیست و بعد از قطع قطره آهن برطرف میشود.
اما اگر دندان های کودک دارای پوسیدگی های اولیه باشد (که در مراحل اولیه تنها نقاطی سفید رنگ هستند)، این پوسیدگی ها سریعا رنگ سیاه ناشی از قطره آهن را به خود جذب کرده و والدین گمان خواهند کرد که قطره آهن باعث پوسیدگی دندان کودک شده است.
بازگشت
چه کنیم که قطره آهن کودک تاثیر کمتری در تغییر رنگ دندانهای او بگذارد؟
قطره آهن کودک را با آب پرتقال یا آب رقیق کنید. البته آب پرتقال بدلیل دارا بودن ویتامین c، جذب آهن راهم بالاتر می برد.
دندانهای کودک را بلافاصله بعد از مصرف قطره با یک تنظیف آغشته با کمی جوش شیرین تمیز کنید.
قطره آهن را ته دهان کودک بچکانید تا حتی المقدور آن را در دهان نگه ندارد.
در نهایت میتوانید از دندانپزشک کودکتان بخواهید که این رنگدانه های ناشی از قطه آهن را با برساژ برایتان تمیز کند.
بازگشت
روش های درمانی:
در صورت بروز پوسیدگی روش های متعددی جهت درمان در کودکان وجود دارد که عبارتند از :
👈ترمیم های آمالگام
👈ترمیم های کامپوزیت
👈ترمیم های گلاس آینومر
👈ssc
بازگشت
ترمیم آمالگام:
آمالگام یکی از آلیاژ های مورد استفاده در دندانپزشکی است که ترکیب آن شامل نقره و جیوه و مس و قلع و … می باشد.این ترکیب به علت کاربرد آسان و مقاومت در حفره دهان یکی از رایج ترین روش های ترمیمی در کودکان می باشد.
ترمیم کامپوزیت:
کامپوزیت ترکیبی از مواد مصنوعی می باشد که با شرایط بیولوژیک حفره دهان سازگار است این ترکیب به علت قابلیت چسبندگی به ساختار دندان و همچنین هم رنگ بودن با دندان مورد استقبال زیاد بیماران قرار میگیرد.حساسیت این ترکیب به رطوبت در حین کار ،کاربرد کامپوزیت را در کودکان (به علت عدم همکاری کامل در حین درمان ) کاهش داده است.
بازگشت
ترمیم های گلاس آینومر:
این ترمیم همانند ترمیم های کامپوزیتی همرنگ دندان بوده و قابلیت چسبندگی دندان را دارد.به علت آزاد سازی مداوم فلوراید از ترکیبات گلاس آینومر،این ترمیم یکی از منحصر به فرد ترین ترمیم های ضد پوسیدگی می باشد که هم زمان باعث تقویت ساختار دندان در ناحیه ی ترمیم و مقاوم تر شدن دندان به پوسیدگی می گردد.البته به علت حساسیت به رطوبت در حین کار محدودیت های خاص خود را دارد .
ssc:
پوشش های تمام فلزی دندان کودکان که اس اس کراون (ssc) نامیده می شود در مواردی که پوسیدگی بسیار گسترده بوده و ساختار دندان به نوعی تخریب شده است که امکان ترمیم با موارد فوق الذکر وجود ندارد ،استفاده می گردد.این ترمیم ضمن پوشش تمام ساختار دندان و بازسازی عملکرد دندان از لحاظ جویدن و حفظ فضا باعث محافظت دندان از پوسیدگی مجدد می گردد.با توجه به شرایط منحصر به فرد ssc در کنترل و درمان پوسیدگی های دندانی کودکان انتخاب ارجح در پوسیدگی های شدید و کودکانی که تحت درمان دندانپزشکی با بیهوشی قرار میگیرند می باشد.
بازگشت
توصیه های لازم بعد از کشیدن دندان:
ممکن است دندان کودک شما نیاز به کشیدن یا ترمیم دندان داشته باشد، در این صورت پس از کشیدن دندان شیری نیاز به نظارت فوری افراد بزرگسال بر وضعیت کودک وجود دارد. در این رابطه لازم است به نکات زیر توجه شود
۱- پس از کشیدن دندان شیری، لب ها، گونه و یا زبان کودک برای ۳۰ دقیقه تا دو ساعت بی حس است. لطفاً وضعیت کودک خود را تحت نظارت داشته و مطمئن شوید تا زمان بر طرف شدن تاثیر داروی بی حسی کودک از سمت دندان کشیده شده برای جویدن غذا استفاده نکند.
۲- برای ۲۴ ساعت از رژیم غذای نرم برای کودک خود استفاده کنید و سعی کنید کودک غذاهای سفت و خشک مصرف نکند۳- فعالیت های کودک خود را برای باقیمانده روز تحت نظارت داشته باشید و جلوی فعالیت زیاد کودک را در صورت امکان بگیرید
۴- از کودک بخواهید گاز استریل را برای ۳۰ دقیقه در دهان نگه داشته و به آرامی گاز بگیرد
۵- مشاهده لکه خون بر روی بالشت در شب پس از کشیدن دندان شیری غیر عادی نیست. گاهی اوقات مالیدن صورت به بالشت و جاری شدن ترکیب بزاق دهان و خون ممکن است باعث ایجاد این لکه شده باشد. به همین خاطر مقدار کم لکه های خونی در این هنگام مسئله ای عادی محسوب می شود.۶- برای جلوگیری از ایجاد آسیب به دهان، کودکان نباید لب، گونه یا زبان خود را در ناحیه بی حسی مکیده یا گاز بگیرند.
مطالب مرتبط:
ناهنجاری های رایج در دندانپزشکی کودکان
بازگشت
