فهرست مقالات
✅آیا مسواک زدن برای پیشگیری از پوسیدگی کافیست؟
✅آیا می دانید پوسیدگی دندان برای اولین بار در چه سنی پیش می آید و چه کاری باید انجام داد؟
✅آیا تنها مسواک زدن از پوسیگی جلوگیری می کند یا اینکه نکات دیگری نیز باید رعایت شود؟
✅آیا این موضوع حقیقت دارد که با جویدن آدامس ،پوسیدگی دندانها کمتر میشود؟
✅چه نقاطی از دندان مستعد پوسیدگی هستند؟
✅ مهمترین محلهای مستعد پوسیدگی در دندان
✅ نان سفید،عامل پوسیدگی دندان!
✅مادران،عامل پوسیدگی دندانی کودکان!
✅درمان دندانپزشکی کودکان تحت بیهوشی
✅نقش چای در پیشگیری از پوسیدگی دندان
✅پوسیدگی دندان و پیشگیری از پوسیدگی دندان
✅مزایای پیشگیری از پوسیدگی دندان و درمان های زود هنگام در کودکان
✅چگونه کودک خود را به مسواک زدن تشویق کنیم؟
✅علت پوسیدگی دندان کودک، چقدر مسواک بزند؟
✅چند وقت یکبار مسواک را تعویض کنیم؟
آیا مسواک زدن برای پیشگیری از پوسیدگی کافیست؟
آیا می دانید پوسیدگی دندان برای اولین بار در چه سنی پیش می آید و چه کاری باید انجام داد؟
پوسیدگی اولین بار در چه سنی رخ میدهد؟
اولین مواجهه انسان با میکروبهای پوسیدگی زا در سنین نوزادی است.
برای بروز پوسیدگی دندان باید ۳ عامل به صورت هم زمان باهم همراه شوند تا روند پوسیدگی ایجاد گردد.این عوامل عبارت است از:
۱- فاکتور میزبان : شامل بزاق و دندان
۲- فاکتور میکروبی : شامل باکتری های پوسیدگی زا
۳- فاکتور رژیم غذایی : شامل مواد قندی و کربوهیدراتها
زمانی که این سه عامل همزمان وجود داشته باشند و تعادل محیط دهان به نفع میکروبها به هم بخورد پوسیدگی ایجاد می شود پوسیدگی دندانی یک بیماری عفونی است و برای این منظور باید میکروبهای پوسیدگی زا که گونه های خارجی از میکروبهای داخل دهان هستند به تعدادی برسند که نسبت به سایر گونه ها برتری یابند. اولین مواجهه انسان با میکروبهای پوسیدگی زا در سنین نوزادی است و معمولا این میکروبها در حدود ۳۳-۱۹ ماهگی از طریق مادر به کودک منتقل می شود.
پوسیدگی دندان چگونه ایجاد می شود؟
پوسیدگی دندانی به وسیله میکروبهای پوسیدگی زا که در مجاورت با مواد غذایی حاوی کربوهیدراتها (قندها) می باشد ایجاد می گردد.
تجمع پلاک میکروبی ظرف ۲۴ ساعت بعد از مسواک زدن کاملا قابل مشاهده است و در صورتی که در طول این زمان حذف نگردد می تواند با مصرف مواد قندی باعث ایجاد اسید در ناحیه گردد .
آیا این موضوع حقیقت دارد که با جویدن آدامس ،پوسیدگی دندانها کمتر میشود؟
آدامس بجویید تا پوسیدگی دندان تان کمتر شود!
جویدن آدامس های فاقد قندهای پوسیدگی زا و دارای زایلیتول نظیرorbit و Relax علاوه بر اینکه به علت عدم وجود قند و کربوهیدررات پوسیدگی زا باعث حذف دسترسی میکروب به مواد غذایی مورد نیاز برای رشد و زندگیشان می شود.
تهیه و تدوین : گروه سلامت سیمرغ –دکتر مصطفی محاوری
سطوح صاف دندانی بخصوص در نواحی تماس دندانهای مجاور با یکدیگر بعلت عدم پاکسازی مناسب مخصوصا در کودکان یکی از شایعترین محلهای پوسیدگی دندانی می باشد.
یکی از عوامل اصلی پوسیدگی دندان خود دندان می باشد. پوسیدگی در سه جای مختلف دندان خود را نشان میدهد.
همه ما شنیده ایم که مواد قندی و شکلات باعث پوسیدگی دندان می شود هرچند که این نکته صحیح است اما نان سفید چطور؟
باید بدانیم کلیه موادی که دارای کربوهیدرات هستند قابلیت ایجاد پوسیدگی دندانی را دارد از جمله این مواد چیپس و نان سفید می باشند .
دوم آنکه هرچه تکرر دفعات مصرف مواد قندی و کربوهیدرات بیشتر باشد خطر ایجاد پوسیدگی نیز بیشتر است لذا باید تعداد دفعات مصرف این گونه مواد محدود گردد در واقع در خصوص پوسیدگی دندانی تعداد دفعات مصرف مواد پوسیدگی زا بسیار مهم تر از حجم مواد مصرفی است.تهیه و تدوین : گروه سلامت سیمرغ – دکتر مصطفی محاوری
اگر شما هم با خواندن این تیتر دچار تعجب شده اید ، این مطلب را بخوانید و …
پوسیدگی دندان و نقش مادران در آن
پوسیدگی دندانی یک بیماری عفونی و قابل سرایت است و از فردی به فرد دیگر قابلیت انتقال دارد بیشترین انتقال از مادر به کودک است که به علت ارتباط نزدیک این دو و شریک شدن مادر در غذای کودک است کودکان در هنگام تولد فاقد میکروبهای پوسیدگی زا در دهان هستند و با گذشت زمان این میکروبها را از افراد اطراف خود کسیب می کند این آلودگی می تواند از ۶ ماهگی نوزادی دیده شود ولی بیشترین میزان آلودگی در سنین ۱۹ الی ۳۳ ماهگی است همچنین کودکان در سنین مهدکودک نیز می توانند بیماری را از هم سن و سالان خود کسب کنند.
یکی از بهترین راههای پیشگیری از پوسیدگی های کودکان کنترل پوسیدگی های مادر و کاهش سطح میکروبی دهان مادران است با انجام ترمیم دندانهای پوسیده شده در مادران قبل از تولد کودک از امکان لانه گزینی میکروبی در دهان مادر و انتقال بعدی ان به کودک جلوگیری می گردد.
کودکان غیر همکار که مبتلا به ترس و اضطراب غیر قابل کنترل از درمانهای دندانپزشکی هستند یکی از مهمترین چالش ها برای دندانپزشکان و والدین می باشد.
فاکتورهای زیادی مثل اطلاعات منتقل شده از والدین ودوستان، تجربه تلخ و دردناک قبلی از درمانهای دندانپزشکی،کم بودن سن کودک و عدم برخورد منطقی با مشکل وجود صدا و آب در هنگام درمان دندانپزشکی در عدم همکاری کودک تاثیر دارند که باعث عدم امکان درمان کودک می گردد.
عدم همکاری کودک باعث کاهش کیفیت واستاندارد خدمات درمانی ارائه شده میگردد.همچنین تهدید و مهار فیزیکی علاوه بر کاهش دقت و کیفیت کار میتواند نتایج ناخوشایند روحی و روانی در کودک ایجاد کند.
در گذشته وحتی هم اکنون در خیلی از مراکز برای درمان دندانپزشکی کودک دندانپزشک مجبور است با کمک دستیارانش و حتی والدین برای مدتی نسبت به بی حرکت کردن کودک و محکم نگه داشتن او اقدام کند تا یک درمان محدود را در حداقل زمان ممکن انجام دهد و این در بسیاری از موارد تنها راه چاره برای رهایی کودک از درد دندان تلقی می گردد.
راه جایگزین حل این معضل انجام درمان دندانپزشکی برای این گروه از کودکان تحت بیهوشی عمومی می باشد تا کودک از وحشت مواجهه با درمان دندانپزشکی مصون گردد. این کار برای اولین با در اوایل دهه ۱۹۰۰ توسط یک دندانپزشک امریکایی برای کودکان انجام شد.
در طی بیهوشی بیمار دچار کاهش سطح هوشیاری شده و به زبان عامیانه بیهوش میگردد و وقایع هنگام عمل را بعدا به خاطر نمیاورد همچنین بی دردی کامل برای بیمار وجود داردوهیچ حرکتی توسط وی صورت نمی گیرد، این شرایط به درمانگر اجازه میدهد تا با آرامش کامل و با دقت نظر نسبت به درمان لازم اقدام نماید .
در درمانهای دندانپزشکی تحت بیهوشی در مقایسه با اعمال جراحی پزشکی بدلیل گستردگی محدود، کم بودن احتمال خونریزی بعد از عمل، امکانکنترل درد بعد از عمل با تجویز مسکن های خوراکی و عدم نیاز به داروهای وریدی در دوره بعد از درمان، میتوان کودک را در صبح روز عمل بستری کرد و طی یک جلسه تمام امور درمانی مورد نظر را به صورت جراحی سرپایی انجام داد و کودک را پس از طی دوره کنترل بعد از عمل در همان روز ترخیص کرد.
حدود ۵۰ سال پیش خطرات ناشی از بیهوشی بسیار زیاد بود اما امروزه با توجه به لزوم ارجاع بیمار به مراکز مجهز دارای امکانات بیهوشی عمومی و ابداع سیستمهای پایشگر و مانیتورینگ در اتاق عمل ،میزان خطرات و عوارض بیهوشی برای بیمار بسیار کم شده است.
وقتی جراح در حال جراحی است متخصص بیهوشی همزمان علائم بیمار شامل فشار خون ، تنفس و وضعیت بیهوشی را بررسی کرده و شرایط بیمار را کاملا تحت کنترل دارد.
در حال حاضر داروهای جدیدی برای بیهوشی ساخت شده است که کارایی بیشتر و عوارض کمتری دارد باید توجه داشت که داروهایی نظیرهالوتان که بصورت معمول در بیهوشی بزرگسالاناستفاده میگردد جهت کودکان توصیه نمی گردد. این امر ضرورت به روز بودن اطلاعات متخصصین بیهوشی و دندانپزشکی کودکان را که به درمان کودکان مبادرت می ورزند ایجاب می نماید.
در صورتی که تصمیم به انجام درمان دندانپزشکی تحت بیهوشی برای کودکتان دارید، حتما موارد زیر را در نظر داشته باشید :۱٫این درمان را ترجیحا توسط متخصصین دندانپزشکی کودکان که دوره های لازم را جهت درمان تحت بیهوشی گذرانده اند انجام دهید. اخیرا بسیاری از همکاران دندانپزشک اقدام به این نوع درمان می کنند که لازم است مدارک لازم جهت احراز توانایی و مجوز انجام این نوع درمان را به بیمار خود ارائه کنند.
۲٫از محل انجام درمان کودک خود که باید در بیمارستان های مجهز و یا مراکز جراحی محدود باشد اطمینان حاصل کنید.کیفیت دستگاهها و نوع داروی مورد استفاده جهت کودکان تاثیر بسیاری در کیفیت انجام بیهوشی خواهد داشت.توجه داشته باشید که این درمان به هیچ وجه نباید در داخل مطب انجام گردد.
۳٫حتما قبل از عمل آزمایشات لازم را طبق درخواست دندانپزشک معالج انجام داده و مشاوره قبل از عمل با متخصصین بیهوشی انجام گردد
۴٫سرماخوردگی و واکنش های آلرژیک بعلت درگیری سیستم تنفسی خطر مهمی در بیماران تحت بیهوشیتلقی می گردد سعی کنید هنگام درمان هیچگونه علائم سرماخوردگی در کودکتان مشاهده نشود.
۵٫درمان تحت بیهوشی صرفا یک درمان دندانپزشکی است و نمی توان از آن انتظار معجزه داشت و در صورت عدم رعایت ، پوسیدگی ها قابل برگشت می باشند.معجزه واقعی در دست والدین است که در درجه اول با کنترل رژیم غذایی کودک و در درجه دوم با رعایت منظم بهداشت دهانی می توانند دهانی عاری از پوسیدگی برای کودک خود به ارمغان بیاورند.
تهیه و تدوین : گروه سلامت سیمرغ – دکتر مصطفی محاوری
فاصله نوشیدن چای بعد از غذا باید یک ساعت باشد تا به هضم غذا کمک کند و در عین حال از جذب ویتامین های موجود در غذا و آهن ممانعت نکند.
چای واژه ای چینی به معنای الهه است و گیاه آن اولین بار توسط کاشف السلطنه سفیر مظفرالدین شاه قاجار در هند در سال ۱۲۷۶ به ایران وارد شد و از سال ۱۲۸۰ کشت چای در لاهیجان و تنکابن شروع شد.
چای درهر کشور و در هر منطقه جغرافیایی خصوصیات منحصر به فرد خود را دارد. همچنین نحوه فرآوری و سایر ویژگی های منطقه ای در این خصوصیات تاثیرگذار هستند.
بهترین نواحی آب وهوایی برای کشت چای نواحی گرم و مرطوب است.چای سیاهکه ۹۰% چای مصرفی در غرب را تشکیل میدهد،و به طور معمول در ایران استفاده می شود طی فرایند تخمیر (اکسیداسیون) در صنعت چای تهیه میگردد و در واقع مواد آنتی اکسیدان آن تا حدی از میان می رود. چای سیاه طعم قویتر و محتوای بالاتری از کافئین را دارد.
چای سبز فرایند تخمیر و اکسیداسیون را طی نمیکند و لذا سرشار از مواد آنتی اکسیدان است که در سلامت بدن نقش مهمی دارند و باعث کاهش کلسترول، کند نمودن روند آترواسکلروزیز، کنترل تری گلیسیرید، کنترل جهش سلولی و مقابله با سرطان می شود.همچنین چای سبز باعث سلامت لثه، دندانها و کاهش بوی بد دهان می شود.
چای دم کرده منبع قابل توجهی از فلوراید است که از ایجاد پوسیدگی در دندانها جلوگیری میکند وهمراه با افزایش مقاومت نسج دندان به پوسیدگی، افزایش روند بازسازی مینای دندان را باعث می شود. چای به علت داشتن انواع تانن خصوصیت ضد باکتری و ضد ویروس نیز دارد
به طور کلی چای سیاه بیش از چای سبز دارای فلوراید است.
افزایش دم شدن چای باعث افزایش فلوراید قابل جذب در چای می شود در حالی که دم کشیدن چای بیش از ۵ دقیقه باعث آزاد سازی تانن و خنثی شدن اثر کافئین و تلخ شدن طعم آن می گردد. بهترین طعم چای همراه با احساس شادابی و رفع خستگی بعد از مصرف، در زمان دم کردن بمدت ۵ دقیقه حاصل می گردد در صورتی که دم کشیدن بیش از ۱۵ دقیقه ،بدلیل افزایش غلظت تانن ها باعث بروز اثرات نا مطلوبی برسیستم سایکلوژیک همراه با تولید نوعی حس رخوت و خستگی می گردد.
آشنایی با ماهیت پوسیدگی دندان و شناخت عواملی که موجب پوسیدگی دندان می شوند به ما در پیشگیری از پوسیدگی کمک می کند، بدین جهت در این مقاله سعی کرده ایم شما را با این موضوعات و روش های جلوگیری از پوسیدگی دندان ها آشنا کنیم.
برای پیشگیری از پوسیدگی ابتدا باید از ماهیت پوسیدگی دندان شناخت داشته باشیم
در مورد پوسیدگی دندان باید توجه داشت که این موضوع می تواند یک اخطار باشد، اخطار برای عدم رعایت بهداشت دهان. پوسیدگی دندان یک بیماری عفونی قابل انتقال است. میکروبها فعالیت خود را در سطح دندان آغاز میکنند و سپس در ساختمان آن پیشرفت میکنند.میکروبها با استفاده از مواد قندی، اسید تولید میکنند که به بافت سخت دندانها آسیب میرساند. پوسیدگی از دندانی به دندان دیگر سرایت میکند.
در عین حال پوسیدگی خود، محلی عفونی است که میزان باکتری های پوسیدگی زا را در دهان افزایش می دهد. پس لازم است با مشاهده اولین پوسیدگی، مراقبت بیشتری در مورد بهداشت دهان داشته باشیم تا دندان های دیگر دچار پوسیدگی نشوند.
درصد بالایی از پوسیدگیهای دندانی کودکان ناشی از شیر دادن به کودک، هنگام شب است. بیشتر مادران در طول شب به دفعات مکرر و یا با هر بار بیدار شدن کودک به او شیر می دهند غافل از این که همین شیر شبانه بیشترین تاثیر را در پوسیدگی دندانها دارد. برای پیشگیری از پوسیدگی دندانهای کودک ، بعد از یکسالگی باید شیرخوردن در شب بصورت کنترل شده و نه به دلخواه کودک باشد.
یکی از عادتهای غلط در برخی مادران این است که قاشق و یا پستانک کودک را قبل از این که در دهان کودک بگذارند به منظور تمیز کردن، اول آن را داخل دهان خود می گذارند، بدین ترتیب همزمان با رویش دندانها، میکروبهای پوسیدگی زا وارد دهان شده و شروع به فعالیت میکنند که این عادت غلط برخی مادران باعث میشود این میکروبهای پوسیدگی زا زودتر وارد دهان کودک شوند و به همان نسبت پوسیدگیهای دندان را در کودک افزایش می دهند.
اگر دندان شیری پوسیده منجر به آبسه شود، می تواند باعث آسیب به دندان دائمی ای شود که زیر آن وجود دارد، پس در این گونه موارد، باید حتماً به دندانپزشک مراجعه کرد؛ البته برای رفع نگرانی در مورد هزینه های بالای دندانپزشکی، باید این نکته را متذکر شد که اگر پوسیدگی دندان شیری بسیار جزئی باشد یا کمتر از ۶ ماه دیگر به افتادن دندان مانده، می توان با شرط رعایت دقیق تر بهداشت دهان، از پر کردن دندان صرف نظر کرد؛ البته تشخیص این دو مورد فقط از عهده دندانپزشک برخواهد آمد، چرا که گاهی اوقات، ظاهر دندان پوسیدگی کوچکی دارد، اما پوسیدگی از زیر به قسمت های داخلی تر نفوذ کرده است.
در این موارد، ممکن است مادر بر مبنای ظاهر دندان این طور نتیجه گیری کند که پوسیدگی جدی نیست، اما زمانی متوجه اشتباه خود شود که پوسیدگی دندان به عصب برسد و مشکلات بیشتری را ایجاد کند.
پیشگیری از پوسیدگی دندان
برای پیشگیری از پوسیدگی دندان، علاوه بر ساختار دندان که به صورت ژنتیکی تعیین میگردد، وجود میکروب های پوسیدگی زا و وجود محیط مناسب برای رشد آنان ضروری است.
👈اولین قدم در راه پیشگیری از پوسیدگی تغذیه مناسب به معنای عدم مصرف و محدود کردن مواد پوسیدگی زا است.
👈دومین قدم رعایت بهداشت دهان و استفاده از مسواک و نخ دندان به صورت منظم و روزانه می باشد.
با توجه به اینکه بر اساس تحقیقات گسترده و طولانی مدت وجود فلوراید در ساختار دندان میتواند باعث استحکام دندان نسبت به اسید های تخریب کننده دندان و مقاومت در برابر پوسیدگی گردد، باید با روشهای مختلف دندان را در مجاورت فلوراید قرار داد. استفاده موضعی از فلوراید علاوه بر اینکه به خودی خود اثر ضد میکروبی دارد باعث ایجاد کریستال های فلوروآپاتیت در مینای دندان می شود که این کریستال ها نسبت به کریستال های معمول هیدروکسی آپاتیت که در ساختار طبیعی دندان وجود دارند مقاومت بیشتری در مقابل پوسیدگی دارند.
برای اینکه حداکثر تاثیر فلوراید روی دندان ها را شاهد باشیم باید علاوه بر استفاده از فلوراید در خمیر دندان ها و دهان شویه ها سالی ۳ بار فلوراید تراپی برای کودکان زیر ۱۵ سال و به خصوص کودکان زیر ۱۲ سال به صورت موضعی انجام گردد.
یکی دیگر از را ه های پیشگیری از پوسیدگی حذف محل مناسب برای لانه گزینی میکروب های پوسیدگی زا می باشد.دندان های آسیا بخصوص اولین آسیای بزرگ دائمی دارای شیار های عمیقی هستند که باعث می شود مواد غذایی و میکروب های پوسیدگی زا درآن جای بگیرند، با پوشاندن شیار های این دندان ها توسط مواد شیار پوش (فیشورسیلنت) می توان از بروز پوسیدگی در آنها پیشگیری کرد.تهیه و تدوین: گروه سلامت سیمرغ – دکتر مصطفی محاوری
وظایف دندان ها در مراحل رشد و زندگی کودکان بسیار مهم و قابل توجه است، دندانهای شیری کودکان ۴ نقش اساسی ؛ تغذیه ، زیبایی ، تکلم و راهنمایی مسیر رویشی دندانهای دائمی را بر عهده دارند.
درصورتی که دندانهای شیری دچار پوسیدگی و بیماری گردند مستقیما بر روی عملکرد وتغذیه و زیبایی کودک وهمچنین دندان های دایمی در آینده تاثیر می گذارد چنانچه دندان کودک دچار پوسیدگی های شدید گردد علاوه بر آنکه وی از تغذیه مناسب و مطلوب محروم میگردد بعلت ظاهر نامناسب دچار کاهش اعتماد به نفس در مواجهه با هم سن وسالان خود خواهد شد زیرا احساس نقص و عدم هماهنگی با سایر کودکان وی را از فعالیت های گروهی و حضور فعال در جمع باز خواهد داشت . علاوه بر آن از دست دادن زودتر از موقع دندان های شیری میتواند باعث از بین رفتن فضای دندانهای دائمی جایگزین و بسته شدن فضای این دندانها توسط دندانهای مجاور و ایجاد بهم ریختگی دندانی و مشکلات ارتودنسی گردد. در حالی که پیشگیری از بروز بیماری ودرمان های زود هنگام در صورت بروز ضایعه، میتواند از ایجاد این مشکلات و ناراحتی های بعدی کودک جلوگیری نماید.
✅روشهای پیشگیرانه نظیر کنترل تغذیه ، بهداشت دهان ودندان و فلوراید تراپی و فیشور سیلنت تراپی، باعث میگردند که محیط دهان عاری ازبیماری گردد، و در صورتی که در مراحل ابتدایی بروز پوسیدگی ، درمانهای لازم صورت گیرد کودک از ناراحتی ناشی از درمانهای پیچیده تر رها می شود.
برای مثال درمان فلوراید تراپی که بخشی از روشهای پایه ای پیشگیری در دندانپزشکی کودکان است باعث افزایش استحکام و مقاومت دندان نسبت به بروز پوسیدگی میگردد و در مواقعی که پوسیدگی ایجاد شد از سرعت گسترش آن می کاهد.
برای نیل به این منظور باید از ابتدای کودکی نسبت به ویزیت های منظم دوره ای و مراقبتهای پیشگیرانه جهت سلامتی دهان و دندان کودک اقدام نمود.
هدف از مراقبتهای دندانپزشکی کودکان در درجه اول پیشگیری است. ویزیت و درمانهای زودهنگام در کودکان از بروز بسیاری از نارسایی های دهان ودندان از جمله پوسیدگی های زودرس کودکی و بی نظمی های شدید دندانی در دوران دبستان جلوگیری می کند.چنانچه در مراحل اولیه رویش دندان اطلاعات پیشگیری توسط والدین از دندانپزشک اخذ گردد امکان رعایت بهداشت کودک و کنترل تغذیه مناسب جهت وی بیشتر خواهد بود، همچنین در صورتی که پوسیدگیها، زودهنگام در دهان کودک مشاهده گردد درمان ساده تر و کم هزینه تر خواهد بود و با درمانهایی نظیر فلوراید تراپی و شیارپوش (فیشورسیلنت) می توان امید داشتن دندانهای سالم برای کودک را افزایش داد، در غیر اینصورت بروز پوسیدگی های زود هنگام علاوه بر ایجاد ظاهری نازیبا برای کودک، باعث ایجاد مشکلات تغذیه ای به علت عدم امکان جویدن مناسب و درد و عفونت در دهان کودک می گردد که سرانجامی جز از دست دادن دندانها و بی نظمی دندانهای دائمی جایگزین شونده را نخواهد داشت.
فرصتی که دندانپزشک برای انجام معاینه زود هنگام و توصیه و مشورت با والدین در زمان کودکی بیمار دارد عنصر کلیدی در رسیدن به اهداف پیشگیری از مشکلات دندان و تداوم سلامت دهان است.
تهیه و تدوین : دکتر مصطفی محاوری
چگونه کودک خود را به مسواک زدن تشویق کنیم؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم، مصطفی محاوری، متخصص دندانپزشکی کودکان به سئوالات مهمی درباره بهداشت دهان و دندان کودکان در برنامه رادیویی سلامت پاسخ داد.
س: صدمات دهان و دندان در کودکان تا چه اندازه شایع است؟
– صدمات دندانی در کودکان در سنین مدرسه خیلی شایع نیست و حدود ۵ درصد است و والدین نباید نگران این قضیه باشند. ما بیشتر نگران صدماتی هستیم که باعث مشکل و نقص در دندان میشود که معمولا پر سر و صدا و یا علائم است.
س: اولین مراقبت و ارزیابی سلامت دندانها از چه سنی توصیه میشود؟
– البته مراقبت‌ها از قبل از بارداری توصیه میشود، در خصوص رعایت تغذیه مناسب و سایر مراقبت‌هایی که مادر انجام میدهد؛ اما در خصوص کودک حدود یک سالگی است. یعنی زمانی که دندانها شروع به رویش میکنند.
س: مراقبت از دندان ها در کودکان چگونه باید باشد؟
– در کودکان مسئولیت بهداشت دهان و دندان بر عهده والدین است به خصوص مادر. بعد از هر وعده غذایی باید دندانهای کودک با گاز استریل یا پارچه تنظیف تمیز شوند یا با استفاده از مسواک‌های انگشتی از سن ۷-۶ ماهگی تا سن یک الی یک و نیم سالگی مسواک بزنند. مسواک انگشتی برای کودک دو ساله کاربرد ندارد.
بعد از دو سالگی مسواک از نظر اندازه، زیری و سایر مشخصات فرق میکند. مسواک زدن تا ۶ سالگی با مسئولیت اصلی والدین باید انجام شود. به این ترتیب که بعد از دو سالگی پدر یا مادر کودک را بغل میکند و نفر دوم پشت سر بچه قرار میگیرد و مسواک می‌زند. اگر به این ترتیب مسواک برای کودک بزند فشاری که به دندانهای کودک وارد میشود فشار طبیعی است.
س: چطور میتوان کودکان را نسبت به مسواک زدن تشویق کرد؟
– اگر والدین نسبت به مسواک زدن کودکان مقید باشند و این کار را انجام دهند کودک هم نسبت به این مساله حساس میشود. در ثانی اگر والدین یک ساعت خاصی را برای مسواک زدن در نظر بگیرند به این ترتیب آموزش نظم پذیری به کودک نیز داده میشود.
س: مسواک زدن در کودکان چد بار در روز توصیه می شود؟
– ۲ بار مسواک زدن کافی است. یکبار شب قبل از خواب و یکبار صبح‌ها بعد از بیدار شدن از خواب. ما با مسواک زدن دو هدف را دنبال می‌کنیم یکی خارج کردن باقی مانده غذا و دیگری کاهش حجم میکروبهای موجود در دهان. اگر صبح‌ها بعد از بیدارشدن مسواک بزنیم، قبل از خوردن هر چیزی جلوی رشد و تکثیر میکروبهای باقی مانده در دهان را هر چند هم که کم باشند، گرفته میشود.
س: در مورد مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی شما چه توصیه ای دارید؟
– مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی را الان توصیه نمی‌کنند. چون باید حجم مواد غذایی پوسیدگی زا را کم کنیم. یعنی باید اول نگاه تغذیه ای داشته باشیم. اگر کودک مواد پوسیدگی زا مصرف میکند بگوییم بعد از آن دهان خود را با آب بشوید چون مسواک زدن گاه میتواند مخرب باشد. اگر بهداشت دهان در کودک زیاد باشد خسته کننده میشود.
س: چند وقت یکبار مسواک را تعویض کنیم؟
– به طور معمول هر ۳ الی ۶ ماه یکبار. بعضی از شرکت‌ها توصیه میکنند ۳-۴ ماه یکبار مسواک کودک باید تعویض شود. ولی باید گفت هر وقت موهای مسواک تغییر فرم بدهد و از حالت صاف بودن خارج شود و یا در مورد مسواک‌هایی که رنگ دارند، رنگ آنها محو شود مسواک باید تعویض شود.
س: مصرف دهان شویه حاوی فلوراید در کدام سن توصیه نمی‌شود؟
– زیر ۶ سال توصیه نمی‌شود. چون هم امکان بلع آن وجود دارد و هم افزودنی دارد بنابراین توصیه نمی شود.
س: بعد از ۶ سالگی فلوراید چگونه به کودکان داده میشود؟
– بعد از ۶ سالگی دهان شویه حاوی فلوراید به کودکان داده میشود. البته اگر دندانپزشک انجام فلوراید تراپی را لازم بداند انجام آن لازم است و خمیر دندان حاوی فلوراید هم به کودکان داده میشود. البته مجموعه اینها با هم باعث استحکام دندان میشود و اثر آنها بر دندانها تا پایان عمر باقی می‌ماند چون فلوراید در داخل دندان نفوذ میکند.
س: در بزرگسالان دهان شویه حاوی فلوراید تاثیری دارد؟
– بله، در این افراد هم بیشتر جنبه پیگیری دارد و باعث متوقف کردن پوسیدگی میشود.
علت پوسیدگی دندان کودک، چقدر مسواک بزند؟
دکتر مصطفی محاوری متخصص دندانپزشکی کودکان به سئوالات مهمی درباره بهداشت دهان و دندان در کودکان پاسخ داد.
صدمات دندانی در کودکان در سنین مدرسه خیلی شایع نیست و حدود ۵ درصد است و والدین نباید نگران این قضیه باشند. ما بیشتر نگران صدماتی هستیم که باعث مشکل و نقص در دندان میشود که معمولا پر سر و صدا و یا علائم است.
البته مراقبت‌ها از قبل از بارداری توصیه میشود، در خصوص رعایت تغذیه مناسب و سایر مراقبت‌هایی که مادر انجام میدهد؛ اما در خصوص کودک حدود یک سالگی است. یعنی زمانی که دندانها شروع به رویش میکنند.
در کودکان مسئولیت بهداشت دهان و دندان بر عهده والدین است به خصوص مادر. بعد از هر وعده غذایی باید دندانهای کودک با گاز استریل یا پارچه تنظیف تمیز شوند یا با استفاده از مسواک‌های انگشتی از سن ۷-۶ ماهگی تا سن یک الی یک و نیم سالگی مسواک بزنند. مسواک انگشتی<Finger toothbrush> برای کودک دو ساله کاربرد ندارد.
بعد از دو سالگی مسواک از نظر اندازه، زیری و سایر مشخصات فرق میکند. مسواک زدن تا ۶ سالگی با مسئولیت اصلی والدین باید انجام شود. به این ترتیب که بعد از دو سالگی پدر یا مادر کودک را بغل میکند و نفر دوم پشت سر بچه قرار میگیرد و مسواک می‌زند. اگر به این ترتیب مسواک برای کودک بزند فشاری که به دندانهای کودک وارد میشود فشار طبیعی است.
اگر والدین نسبت به مسواک زدن کودکان مقید باشند و این کار را انجام دهند کودک هم نسبت به این مساله حساس میشود. در ثانی اگر والدین یک ساعت خاصی را برای مسواک زدن در نظر بگیرند به این ترتیب آموزش نظم پذیری به کودک نیز داده میشود.
۲ بار مسواک زدن کافی است. یکبار شب قبل از خواب و یکبار صبح‌ها بعد از بیدار شدن از خواب. ما با مسواک زدن دو هدف را دنبال می‌کنیم یکی خارج کردن باقی مانده غذا و دیگری کاهش حجم میکروبهای موجود در دهان. اگر صبح‌ها بعد از بیدارشدن مسواک بزنیم، قبل از خوردن هر چیزی جلوی رشد و تکثیر میکروبهای باقی مانده در دهان را هر چند هم که کم باشند، گرفته میشود.
مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی را الان توصیه نمی‌کنند. چون باید حجم مواد غذایی پوسیدگی زا را کم کنیم. یعنی باید اول نگاه تغذیه ای داشته باشیم. اگر کودک مواد پوسیدگی زا مصرف میکند بگوییم بعد از آن دهان خود را با آب بشوید چون مسواک زدن گاه میتواند مخرب باشد.
زیر ۶ سال توصیه نمی‌شود. چون هم امکان بلع آن وجود دارد و هم افزودنی دارد بنابراین توصیه نمی شود.
چند وقت یکبار مسواک را تعویض کنیم؟
به طور معمول هر ۳ الی ۶ ماه یکبار. بعضی از شرکت‌ها توصیه میکنند ۳-۴ ماه یکبار مسواک کودک باید تعویض شود. ولی باید گفت هر وقت موهای مسواک تغییر فرم بدهد و از حالت صاف بودن خارج شود و یا در مورد مسواک‌هایی که رنگ دارند، رنگ آنها محو شود مسواک باید تعویض شود.
بعد از ۶ سالگی دهان شویه<Mouthwash> حاوی فلوراید به کودکان داده میشود. البته اگر دندانپزشک انجام فلوراید تراپی را لازم بداند انجام آن لازم است و خمیر دندان حاوی فلوراید هم به کودکان داده میشود. البته مجموعه اینها با هم باعث استحکام دندان میشود و اثر آنها بر دندانها تا پایان عمر باقی می‌ماند چون فلوراید در داخل دندان نفوذ میکند.
در بزرگسالان دهان شویه حاوی فلوراید تاثیری دارد؟
بله، در این افراد هم بیشتر جنبه پیگیری دارد و باعث متوقف کردن پوسیدگی میشود.
تهیه و تدوین : دکتر مصطفی محاوری
ملاحظات و مراقبتهای دندانپزشکی در دوران کرونا
✅برای پیشگیری از پوسیدگی باید در درجه اول ورود مواد پوسیدگی زا و مواد مخرب را محدود کرد و در واقع باید مصرف مواد قندی و سایر مواد پوسیدگی زا به یک تا دو بار در روز محدود گردد. لذا در بین تمام عوامل موثر در بروز پوسیدگی مهمترین عامل تغذیه است.
✅رعایت بهداشت بعد از تغذیه در درجه دوم اهمیت قرار دارد و باید مسواک کردن دو بار در روز، شب قبل از خواب و صبح بعد از بیدار شدن و قبل از صبحانه صورت گیرد تا میدان حضور میکروب در دهان به حداقل برسد.
عوامل دیگر، نظیر ساختار ژنتیکی فرد که منجر به استحکام یا ضعف دندان میگردد، بی نظمی های دندانی و استفاده از عوامل ضد پوسیدگی نظیر فلوراید نیز در درجات بعدی در روند ایجاد پوسیدگی قرار دارند.
✅ افراد در شرایط پاندمی بیشتر در خانه حضور دارند و امکان دارد مواد غذایی و تنقلات شیرین بیشتری در خانه استفاده کنند که این امر میتواند موجب افزایش میزان پوسیدگی دندان گردد.
در شرایط فعلی رعایت تغذیه ی مناسب غیرپوسیدگی زا و رعایت بهداشت ضروری می باشد.
✅ رعایت پروتکل های بهداشتی که از قبل در مراکز دندانپزشکی بعلت پیشگیری از بیماریهای تنفسی و هپاتیت و بیماریهای خونی انجام شده شرایط را جهت رعایت پروتکل های بهداشتی کرونا موفق تر کرده و علیرغم نگرانی شدید مردم،خوشبختانه میزان آلایندگی در این مراکز به علت رعایت بیشتر کنترل های بهداشتی ،کمتر از سایر مراکز درمانی است.
● در دوران همه گیری کرونا بهتر است درمانهای الکتیو دندانپزشکی متوقف شود و درمان ها محدود به درمان های اورژانس گردند.
● درمان های غیر ضروری نظیر لامینیت،ایمپلنت باید بسیار بسیار با احتیاط صورت گیرد و حتی الامکان به تعویق انداخته شود.
● البته در خصوص درمان های پوسیدگی دندانی، تعویق درمانی میتواند شرایط را پیچیده تر کرده و باعث بروز مشکلات اورژانس شود.
✅ سازمان بهداشت جهانی و انجمن بین المللی دندانپزشکی در حال حاضر به بیماران ودندانپزشکان توصیه کرده است که درمان های غیرضروری دندانپزشکی را به تعویق انداخته و فقط برای درمان های اورژانس و ضروری به دندانپزشکی مراجعه نمایند.
✅درمان های اورژانس دندانپزشکی در دوران کرونا شامل موارد زیر است:
▪︎ شکستگی دندان
▪︎ درد شدید و غیر قابل تحمل
▪︎ نیاز به نمونه برداری از بافت
▪︎ تورم اطراف دهان،لثه و دندان ها
▪︎ خونریزی غیر قابل بندآوردن
▪︎ آبسه دهان
▪︎ التهاب و عفونت لثه
▪︎ روکش های ناتمام دندان
▪︎ نیاز به مراقبت های بعد از جراحی
▪︎ درمانهایی که از قبل شروع شده و عدم پیگیری امکان بدتر شدن شرایط دندان و یا عفونت مجدد آن را داشته باشد.
✅ در تحقیقی که در انگلیس انجام شده میزان مراجعات به مراکز دندانپزشکی دردوران کرونا ۱۹میلیون بار کمتر از مدت مشابه در دوران قبل از کرونا در این کشور بوده که میتواند باعث گسترش بیماری های دهان ودندان گردد و لذا مراقبت های فردی در منزل اهمیت بیشتری پیدا میکند.
✅ در مورد مراجعه به دندانپزشکی لازم است یادآوری گردد که انجام درمان های دندانپزشکی بیشتر برای دندانپزشکان خطر دارد زیرا دندانپزشکان در فاصله ی کمی از تنفس بیماران قرار دارند و این مشکل با استفاده از ماسک و سایر اقدامات ایمنی تا حدی کم میشود و خطر ابتلا در زمان درمان برای بیمار بسیار کمتر از زمان حضور در سالن انتظار است.
⬅️ آخرین یافته ها در مورد انتقال بیماری کرونا نشان میدهد که:
– خطر انتقال ویروس از طریق سطوح بسیار کم است.
– ریسک انتقال این ویروس در اثر فعالیت در فضای باز بسیار کم است.
– ریسک انتقال ویروس در تجمع ها و همچنین محیط های سربسته بسیار زیاد است.
⬅️ در تحقیقی که در امریکا بر روی ۲۲۰۰ دندانپزشک انجام شده نشان داده که کمتر از ۱درصد ان ها در یک ماه دچار بیماری کرونا شده اند.
⬅️ در تهران نیز مطالعه ای روی ۱۱۰۰ نفر از اعضای جامعه ی دندانپزشکی انجام گردید، که از این تعداد ۷۴ نفر علایم بیماری را گزارش کرده بودند و ۱۸ مورد درگیری قطعی داشتند که بیشترین ابتلا مربوط به تکنسین های پروتزهای دندانی و لابراتوارها بوده است.
⬅️ میزان پایین ابتلای قطعی کادر دندانپزشکی در این مطالعه نشان میدهد که ضدعفونی محیط و استرلیزاسیون و استفاده از وسایل حفاظتی به صورت متداول میتواند در جلوگیری از گسترش و ابتلا، موثر و مفید واقع شود.
✅ دهان، بینی و چشم جزء اصلی ترین محل های ورود ویروس کرونا میباشد.
✅ در بسیاری از منازل یک لیوان در دستشویی یا حمام قرار دارد که کلیه ی افراد خانواده مسواک های خود را در آن قرار میدهند.این کار میتواند به علت قرار گرفتن و تماس سر مسواک های مرطوب با یکدیگر باعث انتقال بیماری ها از جمله بیماری کرونا گردد.لذا توصیه میشود مسواک ها در یک لیوان خشک و به طور جداگانه در اتاق نگهداری گردند و در زمان کرونا بهتر است هر کدام از افراد خانواده خمیردندان جداگانه داشته باشند.
✅ با توجه به اینکه یکی از راه های انتقال ویروس از بینی و دهان است.لذا چنانچه این ناحیه با محلول های معمول نمکی ( یک قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب نیم گرم) شستشو داده شود،میتواند باعث کاهش تعداد عوامل بیماری زا گردد.برای اینکار بهتر است ابتدا داخل گلو را ۲۰ تا ۳۰ ثانیه غرغره کنید سپس محلول را در سوراخهای بینی بالا کشیده و نهایتا داخل دهان و گلو را مجددا غرغره کنید.
✅ مراکز درمانی که اقدام به درمان بیماران میکنند جهت مشارکت در پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا باید موارد زیر را رعایت کنند:
▪︎ فواصل مراجعات به نحوی تنظیم گردد که از تجمع مراجعین جلوگیری گردد.
▪︎ مراجعین به تنهایی و یا در صورتی که به همراه نیاز دارند صرفا با یک نفر همراه در دندانپزشکی حاضر شوند.
▪︎ فضای اتاق درمان به نحوی مدیریت گردد که حتی الامکان ۲ یونیت برای دندانپزشک وجود داشته باشد و بیماران به توالی روی یونیت ها مستقر گردند تا فرصت کافی جهت ضدعفونی سطوح و هوا ایجاد گردد.
▪︎ حتما پنجره ها برای ایجاد تهویه باز شود و حتی الامکان با استفاده از کولر یا پنکه با ایجاد جریان هوا در اتاق و خروج آن از پنجره ها باعث جلوگیری از تمرکز احتمالی ویروس گردند.
▪︎ حتما فضای اتاق درمان و انتظار کاملا جداگانه باشد.
▪︎ در هنگام درمان حتما باید از ساکشن های فشار قوی استفاده گردد
▪︎ پرسنل مراکز دندانپزشکی باید اموزش های کامل و لازم در خصوص جلوگیری از بیماری ها به خصوص کرونا را دریافت کرده باشند.
▪︎ بیماران در صورتی که علایمی نظیر تب، سرفه، گلودرد و خستگی مفرط دارند، حتما دندانپزشک خود را مطلع کرده و حتی الامکان از مراجعه به دندانپزشکی تا حذف کامل علایم خودداری کنند.
✅ تعداد ویروس در حجم ثابتی از فضا، یکی از مهمترین عوامل در بروز کروناست.در نتیجه هرچقدر که سعی شود حجم احتمالی ویروس در فضای اتاق کاهش یابد، خطر ابتلا نیز کاهش می یابد.
✅ احتمال ابتلا به کرونا به اینصورت قابل ارزیابی است :
تعداد ویروس در حجم ثابتی از فضا× مدت زمان مواجهه با ویروس = میزان موفقیت ویروس در بیماری زایی
متخصصین سلامت برای مقابله با کرونا ، “تغییر سبک زندگی با رعایت کامل شیوه نامه های بهداشتی” را بهترین روش میدانند.
تهیه و تدوین : دکتر مصطفی محاوری
.jpg "تخصص بیماری های دهان و تشخیص - دکتر مصطفی محاوری متخصص دندانپزشکی کودکان")
.jpg "مشورت در دوران قبل از تولد - دکتر مصطفی محاوری")
.jpg "اولین ویزیت در دندانپزشکی کودکان و نوجوانان دکتر مصطفی محاوری")
