برای مرتب کردن دندان ها، به طور کلی از دو نوع دستگاه ، متحرک و ثابت استفاده می شود:
دستگاه های متحرک ارتودنسی :
وسایلی هستند که قرار دادن یا برداشتن آنها در دهان توسط بیمار امکان پذیر است و بیمار می تواند آن را از دهان خارج کند و دوباره در محل اولیه خود قرار دهد. این دستگاه اغلب در دوره دندان شیری یا شیری – دایمی و عموماً در کودکان کمتر از ۱۲ سال و یا در افراد بزرگتر که ناهنجاری های دندانی محدودتری دارند استفاده می شود . بنابر این همکاری بیمار در استفاده نمودن از آنها بسیار اهمیت دارد. این دستگاه ها عمدتا در موارد زیر استفاده می گردند:
۱)برای رفع مشکلات جزئی دندان ها ، از طریق قرار دادن فنر یا پیچ در پلاک متحرک در کودکان،نو جوانان و بزرگسالان
۲)برای رفع مشکلات اسکلتی در کودکان و نوجوانان
۳)برای کمک به تثبیت موقعیت دندان ها پس از درمان با دستگاه ثابت
نحوه خارج کردن دستگاه متحرک:
برای برداشتن پلاک،از ناخن انگشت اشاره هر دو دست کمک گرفته و گیره های روی دندان های کرسی را آزاد نمایید و از گرفتن اجزا سیمی دیگر اجتناب کنید.
نیروی دستگاه متحرک:
طراحی،ساخت و دستور استفاده دستگا ههای متحرک برای هر بیمار متفاوت است،لذا فقط دستورات توصیه شده به خود را به کار ببرید.نحوه استفاده از دستگا های خارج دهانی مانند چانه بند،هد گیر و فیس ماسک در موفقیت درمان تاثیر به سزایی دارد.
انواع پلاک:
پلاک های ساده :
این پلاک ها برای رفع مشکلات جزئی دندانها از طریق قرار دادن فنر یا پیچ در پلاک استفاده می گردد.باتوجه به اینکه طراحی ساده و استفاده آسان دارند انتخاب اول در درمان های ارتودنسی کودکان می باشد.
بازگشت
پلاک های متحرک ارتودنسی پیچ دار:
این تجهیزات از سیمهای (W) شکل ساخته شدهاند که وظیفه آنها گسترش کام فوقانی است. آنها توسط بند ارتودنسی به دندانها متصل میگردند. در آنها هیچگونه پیچی استفاده نشده است. کواد هلیکس و w آرک جزء تجهیزات ثابت محسوب میشوند. پورتر نیز جزء تجهیزات ثابت- متحرک طبقهبندی میشود، بدین معنی که میتوان از آنهم بهعنوان یک ابزار ثابت و هم بهعنوان یک ابزار متحرک استفاده نمود. اگر چه به ندرت از آن استفاده میشود، اما زمانی که از پورتر به صورت متحرک استفاده میشود، تنظیم دقیقتری را برای ما فراهم میکند
بازگشت
پلاک های فانکشنال :
این پلاک ها جهت رفع مشکلات اسکلتی در کودکان و نوجوانان قبل از پایان سن بلوغ استفاده می گردد و با عملکرد خاص خود باعث تغییر مسیر رشدی در کودکان می شود.استفاده به موقع از این روش درمانی می تواند نیاز به درمان های جراحی در آینده را حذف و یا از پیچیدگی آن بکاهد .
درمان های فانکشنال ارتودنسی برای تغییر در موقعیت عقب یا جلو بودن فک در سن قبل از بلوغ توسط دندانپزشک انجام می گردد و با اعمال نیروهایی مناسب به دندان ها و فک باعث می شود به مرور استخوان فک تغییر شکل داده و در محل مناسب خود قرار بگیرد
درمان توسط پلاک های متحرک فانکشنال به همکاری کامل بیمار و والدین وی متکی است در صورتی که در زمان مناسب و با عدم همکاری بیمار درمان صورت نگیرد در سن بالاتر صرفا درمان جراحی فک میتواند باعث اصلاح روابط فکی گردد.
علیرغم اینکه ابعاد و موقعیت فک ها توسط خصوصیات ژنتیکی کنترل می شود رشد فک ممکن است توسط استفاده از پلاک های فانکشنال تغییر کند در صورتی که در سن مناسب درمان لازم صورت گیرد میتواند تغییرات نسبتا پایدار در موقعیت ابعاد فکی ایجاد کند و باعث بهبود فرم کلی صورت بیمار گردد.
بهترین سن جهت درمان های فانکشنال (کلاس ۲ ) برای پسرها در سن ( ۱۰ تا ۱۲ سالگی) و در دختران( ۹ تا ۱۱ سالگی) می باشد که تعیین زمان درمان بنا به شرایط هر بیمار می تواند متفاوت با شد درمان های فانکشنال جز درمان های زود هنگام تلقی می شود که علاوه بر تغییر مسیر رشد و ایجاد ثبات در درمان باعث افزایش اعتماد به نفس در کودک می گردد.
طول درمان حدود یک تا یک و سال و نیم می باشد و معمولا بعد از درمان استفاده از درمان های ثابت و یا پلاک های نرم مولتی پتانسیل توصیه می گردد. حداقل استفاده از پلاک در شبانه روز ۲۲ ساعت می باشد و کودک صرفا در زمان غذا خوردن مجاز به خارج کردن پلاک از دهان می باشد.
بازگشت
پلاک های نگهدارنده :
بعد از درمان با دستگاههای ثابت برای کمک به تثبیت موقعیت دندانها استفاده می شوند.استفاده از این پلاک ها پس از دوره ی فعال درمان برای حفظ نتایج به دست آمده ضروری می باشد.
بازگشت
Invisalign :
یا پلاک های شفاف برای انجام حرکات جزئی دندان است که در بعضی از بیماران با شرایط خاص می تواند بسیار موثر باشد اما با توجه به محدودیت های خاص این سیستم جهت همه ی افراد قابل استفاده نمی باشد.
.برای صاف و همراستا کردن دندان ها از سیستمهای مختلف استفاده میشود.یکی از جدیدترین سیستمهای ارتودنسی که به شدت محبوبیت یافته است، الاینر شفاف یا اینویزیلاین است.اینویریلاین از مجموعه ای از الاینر های شفاف تشکیل شده که همانند تری، دندان ها را در برگرفته و بدوننیاز به نگین، براکت و سیمارتودنسی، ان ها را به موقعیت مطلوب انتقال میدهند.اینویزیلان از پلاستیک شفاف ساخته میشود و بنابداین تقریبا نامرءی بوده و به سختی دیده میشود.
مراقبت و نگهداری از اینویزیلاین :
دندان ها را دوبار در روز، هر بار به مدت پنج دقیقه مسواک بزنید.
دندانها را حداقل یکبار در روز نخ بکشید.
پلاک را مرتب شسشتشو دهید.
هنگام استفاده از پلاک از نوشیدن مایعات داغ خودداری نمایید.
چون ممکن است بریس نامریی که از جنس رزین پلاستیکی ساخته شده است در دمای بالا تغییر شکل دهد.
کاربردهای اینویزیلاین:
روشی مناسب برای رفع ۵ مشکل دندانی
۱.کج بودن و به هم فشردگی و شلوغی دندان ها
۲.فاصله دار بودن دندان ها
۳.کراس بایت
۴.اپن بایت
۵.دیپ بایت
ارتودنسی نامرئی برای چه کودکانی مناسب نیست ؟
کودکانی که بازیگوشتر هستند نمیتوانند یا نمیخواهند مسئولیت مراقبت از پلاکهای متحرک ارتودنسی را قبول کنند.
کودکان پلاکها را بدون اجازه درمیآورند. کافی است اندکی احساس ناراحتی یا درد کنند که در نهایت اطرافیان مجبور شوند پلاک را در بیاورند.
خارج کردن پلاک علاوه بر این که روند درمان را طولانی میکند به دندانها نیز آسیب میزند.
متحرک بودن پلاکهای ارتودنسی نامرئی به معنای این نیست که میتوان به میل خود زمانبندی درمان را تغییر داد. پلاک متحرک باید در تمام ساعات شبانه روز در دهان باشد و صرفاً هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن و کشیدن نخ دندان درآورده شود، در غیر این صورت درمان طولانیتر میشود
کودکان پلاک متحرک را هنگام بازی کردن گم کنند یا به آن آسیب بزنند، زیاد است. گم کردن یا آسیب دیدن پلاک، درمان را طولانیتر و پرهزینه تر میکند.